Cees Harlaar, bij de uitgang van wat zo'n dertig jaar 'zijn'  ziekenhuis was. Foto: Achterhoek Nieuws bv
Cees Harlaar, bij de uitgang van wat zo'n dertig jaar 'zijn' ziekenhuis was. Foto: Achterhoek Nieuws bv

Cees Harlaar weet nu wat 'een bank in de boek' is

Algemeen

WINTERSWIJK - Bijna dertig jaar is Cees Harlaar als internist verbonden geweest aan het Streekziekenhuis Koningin Beatrix. De laatste anderhalf jaar in dienstverband. Nu hij de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt, schrijft de CAO voor dat hij de dienst moet verlaten, anders had hij nog best even door willen gaan. Op 23 mei heeft hij de laatste bladzijde van het werkzame leven omgeslagen en er begint voor hem een nieuwe episode. Vooral het contact met de mensen zal hij gaan missen.

Door onze verslaggever

Het was niet zijn eerste keus om medicijnen te gaan studeren, maar na zes weken tandheelkunde besloot Harlaar toch om te switchen naar de geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam. "Dat leek me toch breder en interessanter." Na zijn artsenexamen specialiseerde hij zich tot Algemeen Internist en kwam in Winterswijk terecht. De banen lagen niet voor het oprapen in die tijd. Hij was weliswaar bij de VU in Amsterdam aangenomen voor de opleiding tot MDL-arts (maag-, darm- en leverarts; red.), waar nu een schreeuwend tekort aan is, maar destijds bood deze functie minder perspectief omdat de internist nog alle handelingen verrichtte. Op de vraag of de overgang van Amsterdam naar Winterswijk geen 'cultuurshock' bij hem teweegbracht, antwoordt hij: "Ja en nee." "Van het zakelijke Amsterdam naar het gemoedelijke Winterswijk was natuurlijk een overgang, maar ik ben geboren en getogen in Enkhuizen en daar heerste toch dezelfde vertrouwelijke omgang met elkaar, zoals die nu nóg in Winterswijk bestaat. Het voelde aan als een warm bad."

'Een bank in de boek'
Hij vertelt anekdotes uit de begintijd over de hulpvaardigheid en de betrouwbaarheid van de mensen onder andere over de fietsenmaker op de Vredenseweg waar hij zich met pech meldde. Zonder geld op zak werd zijn fiets gerepareerd: "Dat geld komt later wel", had 'ten Pas' gezegd. En over de radio, die in Winterswijk wél goed gerepareerd werd en dan nog tegen de helft van de prijs in Amsterdam!
"En niet vergeten, het personeel, de verpleging, de secretaresses zijn hier fantastisch, ze doen graag wat voor je, ze staan voor je klaar en ze willen je helpen. Enschede is veel onpersoonlijker."
"De overgang van het West-Fries – voor een Achterhoeker vrijwel onverstaanbaar – naar het Achterhoeks verliep toch vrij gemakkelijk. Al snel was duidelijk dat met 'een bank in de boek' pijn in de buik werd bedoeld. Even wennen, maar ik heb me snel weten aan te passen, al spreek ik zelf geen dialect."

Van stethoscoop naar Petscan
Het vak heeft tijdens de loopbaan van Harlaar een forse ontwikkeling doorgemaakt. In de begintijd waren stethoscoop, röntgenfoto en laboratoriumonderzoek de belangrijkste diagnostische middelen. De endoscopie bestond ook al, maar stond nog in de kinderschoenen. Er werd via een oculair naar het inwendige gekeken; nu is alles op het scherm te zien en is het beeld reproduceerbaar. De slangetjes zijn veel dunner geworden. Daarna volgden de echo, de CT-scan, de MRI-scan en de PET-scan, die onder andere speciaal gebieden oplicht waar zich kankercellen bevinden. Een andere ontwikkeling is de verdergaande specialisatie.
De passie voor het vak komt bij Harlaar naar boven als hij praat over de ontwikkeling die de behandeling van diabetes (suikerziekte; red.) heeft doorgemaakt. Hij begint enthousiast te tekenen om uit te leggen hoe de arts tegenwoordig kan meten of iemand langdurig een te hoog suikergehalte heeft. De 'instelling' (dosering) is daardoor sterk verbeterd. Er is een diabetespoli gekomen met diabetesverpleegkundigen, die de mensen leren om zelf hun glucosegehalte op peil te houden. En niet te vergeten de 'voetenpoli' speciaal voor diabetici. "Als een detective de oorzaken van een klacht achterhalen en de omgang met mensen: dat zijn de mooie kanten van de interne geneeskunde", zegt Harlaar. In het vak maak je ook trieste dingen mee. Als hij vertelt dat er in de periode dat hij nog in Amsterdam werkte op één dag vier jonge mensen van zijn leeftijd kwamen te overlijden, krijgt hij bijna opnieuw tranen in zijn ogen.

Verschuiving van de macht
Er zijn vele goede ontwikkelingen, maar Harlaar kijkt ook met lede ogen naar de toenemende macht van de ziektekostenverzekeraars. "We worden steeds meer gedicteerd door wat de verzekeraars willen. Het maatwerk wordt daardoor belemmerd en dat is een droevige ontwikkeling." Ook noemt hij de ruimte rondom het protocol te gering. Voordelen van de verdere automatisering ziet hij wel. "Hoewel er het gevaar bestaat, dat teveel naar het scherm gekeken wordt en te weinig naar de patiënt", aldus Harlaar. Het ziekenfonds gaat ook steeds meer bepalen, welke medicijnen er gebruikt mogen worden met onder andere als gevolg, dat vorm en kleur van het pilletje regelmatig aan verandering onderhevig zijn. "Dat werkt verwarrend en bevordert niet de therapietrouw bij oudere mensen", volgens Harlaar.

Van warm bad naar warme douche
De laatste maanden heeft hij veel hartverwarmende reacties gehad op zijn voornemen om te stoppen. Kaartjes, doosjes chocolade, een flesje of bloemetje. "Dat doet wel wat met je."
Harlaar kijkt met plezier terug naar zijn loopbaan als internist. Het afscheid valt hem zwaar, maar hij heeft genoeg interesses om zin aan zijn verdere leven te geven. "Eerst even aftanken en loskomen van het ziekenhuis, dat is al moeilijk genoeg. Misschien wat vrijwilligerswerk, maar ik ben niet bang om mij te gaan vervelen."
Lezen en geschiedenis hebben zijn belangstelling. Zijn werkkamer wordt naast foto's van zijn vrouw en drie kinderen opgesierd met een prent van Enkhuizen. Via 'Het Psalmenoproer' - de eerste historische roman van Maarten 't Hart - kwam hij erachter waarom zijn voorvader, een visser, tijdens de Franse tijd van Maassluis naar Enkhuizen vertrok. Hij vindt het leuk om zulke dingen uit te pluizen. Verder is hij gebiologeerd door de wetenschap van de kleinste deeltjes en door de sterrenhemel. Niet bang voor het zwarte gat dus. Op sportgebied wil hij meer gaan golfen, en tennis weer oppakken.
Niet zonder trots tovert hij vervolgens een foto van zijn pasgeboren kleinkind uit zijn binnenzak. "Daar wil ik ook tijd aan gaan besteden", zegt hij triomfantelijk. Hopelijk vestigen de kinderen zich enigszins in de buurt, want verhuizen doen zijn vrouw en hij liever niet: ze zijn gehecht geraakt aan Winterswijk en zijn bewoners.
De afscheidsreceptie van dokter Harlaar vindt op donderdag 8 juni plaats in het Streekziekenhuis Koningin Beatrix van 15.00 tot 16.30 uur voor patiënten. Daarna volgt om 17.00 uur de receptie voor collega's en relaties.

                                                

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant