Blauwalg blijkt complex probleem

Het kernprobleem is: te veel fosfaat

Door Kyra Broshuis

GROENLO- De informatiebijeenkomst over blauwalg in de Groenlose stadsgracht is goed bezocht. De geïnteresseerden kregen een heuse masterclass blauwalg van Bastiaan van Zuidam, specialist waterkwaliteit en ecologie van Waterschap Rijn en IJssel.

Van Zuidam begint met de uitleg de gracht in eerste instantie puur als verdedigingswerk is aangelegd en dat het water, door de specifieke ligging, veel grondwater aantrekt. Blauwalg is, zo vertelt hij, een symptoom van teveel fosfaat. Dat is een goede voedingsstof voor alg waardoor je, bij een te hoog fosfaatgehalte, een omslag krijgt van helder naar troebel water. Het fosfaat is afkomstig van alle aanvoer (neerslag, afgekoppeld hemelwater, overstort, inlaat en drainage/kwel) maar ook van bijvoorbeeld bladeren die in het water belanden en van visvoer. Blauwalg zorgt voor troebel water, weinig planten en vissterfte. Het brengt gezondheidsrisico's met zich mee en zorgt voor stank.

Erik Mentink vraagt zich af of viscijfers kloppen

De cijfers
In de gracht zijn op vijf verschillende punten monsters van het oppervlaktewater genomen. De waterbodem is op zes locaties onderzocht en het grondwater vanuit veertien zogenaamde peilbuizen. Het fosfaatgehalte in het grondwater is 66%. De totale aanvoer van fosfaat is 18 milligram (mg) per dag per vierkante meter. Dat is veel te hoog. De kritische grens voor het ontstaan van blauwalg is 7,1 mg. Als je alleen kijkt naar de fosfaataanvoer van het grondwater, is het nog 11 mg. De uitvoer van fosfaat is 5.3 dus er blijft teveel fosfaat achter dat wordt vastgehouden in de bodem van de gracht. Die vastlegging is niet permanent: fosfaat komt vrij als het water zuurstofarm is (vooral in de zomer), als er veel ijzer in de bodem zit - en dat zit er in dit gebied - én als het slib wordt omgewoeld door vissen.

Er zit relatief veel vis in de gracht: 700 kilogram per hectare. Daar zit veel bodemwoelende vis bij, 50% brasem en 19% karper. Deze vissen zorgen voor vertroebeling en brengen schade aan bij waterplanten én verminderen het aantal watervlooien (die een gunstige invloed hebben op het teveel aan alg). Erik Mentink van de Groenlose Hengelsportvereniging vraagt zich af of de viscijfers wel kloppen. "Zoveel brasem zit er niet in, ik kan me niet voorstellen dat deze cijfers juist zijn."

De aanpak van het probleem
Omdat de oorzaak een teveel aan fosfaat is, ligt de oplossing in het verminderen van de fosfaataanvoer en het vergroten van de veerkracht van de gracht door bijvoorbeeld meer waterplanten te plaatsen. Peter Schrijver van het Waterschap zegt dat de mogelijkheden díe er zijn, erg kostbaar zijn en dat men toe moet naar een samenhangend pakket van maatregelen. "Er is geen vaststaand beleid voor dit soort wateren."

Brandt Keegstra van de gemeente Oost Gelre nodigt vervolgens de aanwezigen uit om mee te denken. "We moeten toe naar concrete oplossingen en willen graag met alle partijen samenwerken". Enkele aanwezigen melden alvast hun ideeën. Zo heeft Robert Wellink gesproken met een ondernemer die middels een ingenieus systeem de bovenste laag van het water kan zuigen. Dat is een internationale toepassing, zo legt Welllink uit. Kees Porskamp vraagt of het mogelijk is dat het Waterschap van het blauwalgprobleem een pilot maakt, ook omdat er nog geen vaststaand beleid is. Fons Hulshof pleit voor een pomp op zonne-energie die water vanuit de Slinge de gracht in kan laten stromen. Paul Wallerbos wil weten of er nog meer onderzoek nodig en hoe het probleem zich verhoudt tot de landbouw in dit gebied, in verband met het hoge fosfaatgehalte.

Er wordt een brainstormsessie georganiseerd met mensen die mee willen denken. Wordt vervolgd.