Kijkjes van de Grolse Stadstoren

Het belang van de carnavalsschlager is groot, zo beweert de Torenwachter.

Welaan, beste Grollenaren, laat ik beginnen met een diepe buiging te maken en mijn (17^e eeuwse) hoed afnemen voor de organisatoren van en de deelnemers aan De Slag. Hartstikke mooi! Maar ik vraag nu ook een beetje aandacht voor een ander mooi gebruik; iets kleiner van formaat, maar daarom nog niet minder belangrijk. Het is bijna november en dan daalt het carnavalsgevoel weer neer in de hoofden van veel Grollenaren. En daar hoort natuurlijk een carnavalsschlager bij. Nu kennen we hier al een lange reeks van jaren het mooie systeem dat de jaarlijkse carnavalsschlager wordt gekozen door een jury - deskundig zijn jury's altijd, dus dat hoef je niet te vermelden nietwaar?

En om de schijn van een mogelijke belangenverstrengeling nog verder naar het rijk der fabelen te verwijzen is er meen ik ook een publieksjury en daarin stikt het eveneens van de deskundigen. Sinds enige tijd heet die carnavalsschlagercompetitie 'Tröntjesfestival' en dat is een naam om de tranen van in de ogen te krijgen. Ik weet het: het is een goed bedoelde poging om het festijn wat eigentijdser te maken, maar ik heb zelf helemaal niks met die term. Geeft niet Torenwachter, zeg jij maar gewoon carnavalsschlagercompetitie.

Maar het gaat me niet om de naam, het gaat me om heel iets anders. Een van de belangrijkste voorwaarden om aan die competitie deel te kunnen nemen, is het maken van een tekst in het dialect en d'r moet natuurlijk ook muziek bij, inderdaad: het gelijk is aan uw zijde! Ik geloof dat de tekst ook nog over onze stad moet gaan, maar elke rechtgeaarde Grollenaar doet dat sowieso al. Teksten in het dialect. En laat er nou een voortdurend geweeklaag zijn van allerlei deskundigen die zeggen dat de streektaal (mooi woord voor dialect) moet worden bevorderd en dat zelfs op de scholen de streektaal in het onderwijspakket moet worden opgenomen. Prachtig streven, maar een taal hou je pas levend als die in het dagelijks leven wordt gebruikt door gewone mensen. Een streektaal redt het niet als die alleen door zeer wijze heren, gezeten bij knappende haardvuren, als ideaalbeeld wordt bewierookt. Een taal leeft door het dagelijks gebruik. En wat doen nu de Knunnekes? Nou, zij entameren de streektaal door die carnavalsschlagers in het dialect te laten brengen. En zo hebben we hier in de afgelopen 55 jaar een zee aan prachtige dialectteksten zien ontstaan en dat duurt maar voort. Eigenlijk vind ik dat de bevorderaars van de streektaal aan dit gegeven te gemakkelijk voorbijgaan. Het wordt een beetje geïgnoreerd.

En niet alleen hier in Groenlo gebruiken carnavalisten het dialect, dat gebeurt in de omliggende plaatsen ook. En je zou dus kunnen zeggen dat die streektaal nog wel degelijk leeft. Het is dan te gemakkelijk om te zeggen dat het taalgebruik bij carnaval maar voor een simpel feest is. Juist door het gebruik van die streektaal blijft die in leven, ontstaan er nieuwe woorden en carnavalisten bezitten vaak inventieve geesten die daar wat mee kunnen en dat ook doen. En er ontstaat tevens een mooi stukje geschiedenis doordat die teksten gaan over de ontwikkelingen in de afgelopen jaren en die de tijdgeest mooi weergeven.

Zo is het carnavalsschlager festijn een gebeurtenis die een breder perspectief biedt dan de oppervlakkige toeschouwer wellicht zal denken. En als straks de melodie en de tekst door de straten knalt en iedereen zingt dat ook mee (in het dialect) dan hebben we toch bereikt wat de voorstanders van de streektaal zo graag willen.

Torenwachter