Agnes Berendsen (oranje ballon en bloemencorsage) te midden van het team vrijwilligers van Hospicegroep de Lelie. Geheel rechts: Joke Verwey. Foto: Leander Grooten
Agnes Berendsen (oranje ballon en bloemencorsage) te midden van het team vrijwilligers van Hospicegroep de Lelie. Geheel rechts: Joke Verwey. Foto: Leander Grooten

Kwart eeuw vrijwillig waken bij terminale patiënten

Algemeen

ACHTERHOEK – Als het einde nadert, willen mensen meestal thuis sterven. Medische handelingen en dagelijkse verzorging worden aan huis verricht, waarbij mantelzorgers worden ingezet. Als zij dit in emotionele of praktische zin niet op kunnen brengen, is er de vrijwillige terminale thuiszorg, tegenwoordig bij Hospicegroep de Lelie ondergebracht. Agnes Berendsen is hier al vijfentwintig jaar vrijwilliger en werd afgelopen week door haar team in het zonnetje gezet tijdens een lunch in haar woonplaats Lichtenvoorde.

Door Leander Grooten

Voor Agnes hoefde het allemaal niet zo, die aandacht. "Gewoon lunchen met het team en mijn familie, meer niet." Ze doet het werk immers niet voor haarzelf, maar zet zich in voor de ander. De vijfentwintig teamleden van de vrijwillige terminale thuiszorg uit de Oost-Achterhoek waken twee nachten per week bij een terminale patiënt in de eigen thuissituatie. Oorspronkelijk gestart vanuit de WALBRENG-gemeenten, maar inmiddels onder de noemer van Hospicegroep de Lelie gecoördineerd door twee beroepskrachten. "Wij leggen het eerste contact met de patiënten en regelen verder alles voor de vrijwilligers: scholing, ondersteuning, cursussen, vergoedingen," aldus coördinator Joke Verwey.

Humor en zingeving
Een waker blijft wakker, zodat jij kunt slapen. Maar de ervaring van Agnes Berendsen leert dat het meer is. "Er is bijvoorbeeld nog een echtgenoot die nog even wil praten. Die moeten we soms echt naar bed sturen. Of de patiënt zelf wil in alle rust nog wat kwijt waar hij overdag niet aan toekwam in alle hectiek van bezoekjes en 'gedokter'."
Het einde van het leven leidt tot terugkijken op dat leven en op zingevingsvragen. Wat is er na de dood, heb ik 'het goede' gedaan, met wie kan in nog in het reine komen? De stilte van de nacht biedt een platform voor deze grote vragen. "En met vreemden praat je er makkelijker over dan met familie," zo is de ervaring van Agnes, "de acceptatie van de dood biedt ruimte voor een dosis humor en relativering bij de patiënt."

Brede basis van know-how
Hoewel het vrijwilligerswerk is, kan het niet zonder een rugzak aan inhoudelijke kennis. Joke Verwey: "Elke vrijwilliger krijgt een cursus van negen avonden. Thema's als stervensbegeleiding, gespreksvoering, maar ook 'verantwoord tillen' passeren de revue." Maandelijks worden ervaringen gedeeld met elkaar. "Je gaat immers wel altijd om met thema's rondom het levenseinde."

Emotioneel werk
Als we aan de jubilaris vragen, wat zij het belangrijkste vind in haar werk, is het antwoord simpel: "Een luisterend oor hebben en er gewoon zijn voor de ander." Na een kwart eeuw heeft Agnes genoeg voorbeelden uit haar werk. "Teveel om op te noemen, maar ik heb wel gekke dingen meegemaakt. Een man die volledig tussen de jachtgeweren, messen en zwaarden lag. Of waken bij een alcoholist, waarbij we moesten voorkomen dat hij een druppel dronk. Of die keer op een camping, waarbij we waakten in een stacaravan."

Leerzame verrijking
Agnes heeft de respectabele leeftijd van 75 jaar. "Maar ik ga gewoon door," zegt ze met een glundering in haar ogen.
Het team heeft evengoed versterking nodig. "We ontlasten mantelzorgers met ons werk en zijn afhankelijk van giften, subsidies en mensen die dit vrijwillig willen doen. De zorg is en blijft hard nodig. Je wordt als vrijwilliger goed opgeleid en begeleid en je krijgt er veel voor terug," aldus de coördinator Joke Verwey.
Agnes benoemt graag wat zij er persoonlijk voor terug krijgt, want hoe hou je het werken met ziekte en dood zo lang vol? "Enorm veel voldoening en energie. En ik heb van terminale patiënten geleerd te relativeren en te blijven lachen. Het is en blijft een verrijking in mijn leven."


www.hospicedelelie.nl
info@hospicedelelie.nl

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant