Mestvergister Groenlo onderwerp van gesprek
Algemeen'Het is nog steeds mogelijk om de komst tegen te houden'
Door Henri Walterbos en Kyra Broshuis
GROENLO - Afgelopen week werd bekend gemaakt dat er maandag 26 maart een eerste openbare informatiebijeenkomst over de veelbesproken mestvergister wordt gehouden voor de burgers van Groenlo. Deze avond wordt georganiseerd door ODRN (Omgevingsdienst Regio Nijmegen). Diverse Grollenaren maakten op social media hun ongenoegen kenbaar over de gang van zaken. 'Waarom nu net nà de verkiezingen?' en 'Het is dus toch al een gelopen race??' waren veelgelezen opmerkingen. Volgens de Stichting Megamestvergister Groenlo NEE is dat laatste niet het geval, woordvoerders Nico Tijdink (via Skype vanuit Italië), Henk Adema en Paul Wallerbos vertellen hun verhaal.
'Verkeerd of onvoldoende ingelicht'
"Het is zo dat we nog maar beperkt wat kunnen doen aan de vergunning en wel via twee wegen; via de politiek of via de juridische weg. Als stichting zijn we in ieder geval voorbereid om die tweede stap te nemen. We hebben een jurist in de arm genomen die ervaring heeft met soortgelijke zaken en verwachten de bouw nog minstens twee jaar te kunnen vertragen. Maar liever willen we de politieke weg bewandelen", zeggen Tijdink, Adema en Wallerbos. Volgens Wallerbos is er nu helaas geen meerderheid in de gemeenteraad die de komst van de megamestvergister tegen wil houden. Wallerbos, zelf kandidaat-raadslid voor OOG: "Het is uiteindelijk allemaal terug te voeren op het feit dat de gemeenteraad rond 2014 verkeerd of onvoldoende is ingelicht. De raad heeft destijds het totale bestemmingsplan voor de gehele Laarberg, een enorm pak papier, goedgekeurd. Daarin waren slechts een paar pagina's over de mestvergister opgenomen. Daarvoor was er een raadsinformatiebijeenkomst waarbij een plaatje van een kleine vergister werd getoond. De echte mestfabriek blijkt nu achteraf 20 x keer zo groot te zijn! Vrijwel niemand van de gemeenteraad en van de ambtenaren heeft destijds beseft hoe groot de fabriek gaat worden, de grootste van de EU."
Niet duurzaam
Nog even de cijfers op een rij: de mestvergister wordt de grootste van Europa en komt te liggen op ongeveer 500 meter van de bebouwde kom en 1600 meter tot het centrum van Groenlo. Voor de aanvoer van mest zullen naar verwachting dagelijks 150 tot 200 mestvrachtwagens 24 uur per dag naar Laarberg rijden. De realisatie van de mestvergister gaat ongeveer 60 miljoen euro kosten. De Stichting verwacht stank- en verkeersoverlast en zegt dat de vergister, in tegenstelling tot wat de gebiedsmakelaar van Laarberg beweert, niet duurzaam is. "Er wordt net zoveel grijze stroom verbruikt dan dat het aan biogas energie gaat opleveren omdat er veel energie nodig is om de mestkorrels te produceren en te hygiëniseren. Ook zijn we bang dat Groenlo straks, als blijkt dat de fabriek overlast of calamiteiten veroorzaakt, met een gigantische lege mestfabriek opgescheept zit. En de boeren alsnog hun mest niet kwijt kunnen én hun investeringsgeld kwijt zijn. Ga eerst eens ervaring opdoen met een kleinere mestfabriek, maar de ervaring leert dat zelfs kleine mestfabrieken al vaak flinke stankoverlast veroorzaken."
Niet objectief
De stichting verwijt de gemeente maar vooral RMS/Van Westreenen (de initiatiefnemers van de megamestvergister) dat de buurt en de inwoners van Groenlo nooit geïnformeerd zijn. Daarnaast twijfelen de leden aan de objectiviteit van de ODRN die RMS tot nu heeft geholpen. "De ODRN zal op de 26ste natuurlijk nooit de eigen vergunningsverlening in twijfel trekken. Nu het hele verhaal klaar is, wordt er opeens een informatieavond gehouden. Dat is veel te laat, de burger is bewust buitenspel gezet." Ook vindt de stichting dat Van Westreenen, het bedrijf uit Lichtenvoorde waarmee RMS intensief samenwerkt, met opzet informatie heeft achtergehouden. "Daar hebben we ook bewijs voor. Tijdens een besloten bijeenkomst in 2014 voor boeren in De Radstake werd door de heer Wopereis van Westreenen duidelijk aangegeven dat men bewust de raadsleden en Grollenaren niet wilde informeren om protesten te voorkomen. Dit videomateriaal is nota bene door RMS zelf op internet gezet. Schandalig!".
Ook zijn er ondernemers die zich, met het oog op de mestvergister, niet op Laarberg willen vestigen. Een voorbeeld daarvan is de familie Hertgers uit Vragender die heeft besloten het bedrijf niet te verplaatsen naar De Laarberg. Er zijn uiteraard ook voorstanders van de komst van de mestvergister, zo erkennen de heren. "Er wordt vaak genoemd dat Groot Zevert in Beltrum het ook doet en dat dat prima loopt. Maar dat is wel een hele andere vorm van vergisten: de uitgegaste mest wordt namelijk door hen grotendeels afgevoerd naar het buitenland, en niet, zoals RMS wil, tot mestkorrels verwerkt. Daarnaast wordt de fabriek in Groenlo tien keer groter dan Groot Zevert."
Waar moeten de boeren dan heen met hun mest? "Wij zijn niet tegen de kleine boer of tegen agrarische familiebedrijven. Wél zijn we tegen de enorme schaalgrootte van deze vergister. Wij vinden het beter om een aantal kleinere vergisters in de Achterhoek te plaatsen op plekken waar veel boerenbedrijven zitten. Waarom moeten de Grollenaren verhoogde gezondheidsrisico's lopen met zo'n mega-chemie-fabriek aan de rand van Groenlo?"
Zes weken om zienswijzen in te dienen
De verwachting is dat de ODRN de ontwerpvergunning rond 26 maart zal publiceren. Vanaf de publicatiedatum kunnen tot zes weken daarna zienswijzen (juridische bezwaren) op de ontwerpvergunning worden ingediend door Grollenaren. Tijdens de informatieavond is er gelegenheid om specifieke vragen te stellen aan de deskundigen van de ODA en de ODNR, zo meldt de gemeente Oost Gelre. "Geen gelopen race, de gemeenteraad kan het nog wel tegenhouden", aldus Wallerbos. "Zolang er nog geen schop in de grond staat, kunnen we de fabriek een halt toeroepen. Makkelijk wordt het niet maar het kan als we als Grollenaren massaal protesteren en onze politieke partijen wakker schudden. In Gemert, waar RMS dezelfde fabriek als in Groenlo wilde bouwen, heeft dat vier jaar geleden ook het gewenste effect gehad. Na afloop van de informatieavond op 26 maart in De Mattelier zullen wij van de stichting het woord vragen en de aanwezigen uitleg geven over de stand van zaken en onze juridische aanpak", zo zeggen de heren van de Stichting.
Uiteraard zijn ook de politieke partijen van Oost Gelre gevraagd een toelichting op de situatie te geven.
Dit zeggen de politieke partijen:
Richard Klein Tank van de PvdA: "PvdA Oost Gelre is tegen de Megavergister Laarberg. Toen we enkele jaren geleden voor de uitbreiding van de Laarberg stemden was het de bedoeling om ruimte te gaan bieden aan een combinatie van zonne-energie en windenergie, waar ook plaats is voor een biovergister. Zoals bijvoorbeeld de nieuwe biovergister op het bedrijventerrein in de Twentse plaats Goor. Maar wat wij als PvdA Oost Gelre absoluut niet steunen is de komst van een MEGA-vergister die meer dan 10 keer groter is dan die biovergister in Goor. Onverantwoord om op zo'n grote schaal mest naar Groenlo te verslepen en te verwerken, met gevaren en te verwachten overlast. Dus OOG is niet de enige partij die tegen is… Nee, ook de PvdA Oost Gelre is tegenstander! Met grondgebonden landbouw is mestverwerking niet eens nodig…!"
Ronald Willering van OOG: "Wij waren tegen en blijven tegen. Wat ons betreft komt deze oproep veel te laat. Boeren zijn ondernemers en maken eigen keuzes. Wanner de gevolgen van deze keuzes risico's vormen voor de veiligheid van mens en milieu is het aan de overheid hiervoor te waken. De schaalvergroting is bij veel boeren doorgeschoten. De maatschappij wordt nu een onredelijk groot offer gevraagd om de gevolgen op te vangen. De risico's van een mestvergister van deze omvang zijn veel te groot op de gekozen locatie. In het algemeen is een grote mestvergister overigens sowieso de verkeerde oplossing. Het haalt de druk weg bij de sector die het probleem juist heeft veroorzaakt. Met de vestiging van een mestvergister zal er alleen nog maar mest komen. Het is het paard achter de wagen spannen. De oplossing op de langere termijn is minder vlees, minder dieren en dus minder mest. OOG is 'voor' grondgebonden boerenbedrijven en tegen bio-fabrieken. Grondgebonden bedrijven rijden de mest uit op eigen land. Voor deze bedrijven hoeft de mestvergister er niet te komen. Een deel van de oplossing is ook dat het consumptiepatroon van de consument moet veranderen en dat de consument een eerlijke prijs gaat betalen voor vlees. Het huidige groeimodel van de sector is achterhaald. We moeten niet groeien in volume, maar in kwaliteit en toegevoegde waarde. De landelijke overheid moet hier met oplossingen komen. Het gaat om een maatschappelijk probleem en het is niet realistisch om de gevolgen van foutief landelijk beleid op het bordje te leggen van de lokale politiek."
Gerard Klein Gunnewiek van NLOG: "De komst van de mestvergister wordt mogelijk gemaakt door het bestemmingsplan wat in de vorige raadsperiode (2010 - 2014 is goedgekeurd. College en Raad hadden destijds geen benul van de omvang van dit bedrijf. Nieuwe Liberalen hebben medio 2014 gewaarschuwd voor de schaalgrootte. Dit traject is ingezet en zal afgemaakt moeten worden. De provincie, grote aanjager van dit project, had in den beginne moeten kiezen voor drie locaties in het afzetgebied i.p.v. één. Door spreiding hadden negatieve effecten een acceptabele vorm gekregen. Het toenmalig College en de toenmalige Raad hebben totaal geen tegengas gegeven. De concentratie op de Laarberg leidt tot heel veel consequenties. Het stoppen van dit project echter ook. Flankerend beleid zal nodig zijn om deze fabriek acceptabel te maken. De info van maandag a.s. is correct. De provincie heeft immers afgelopen week pas bevestigd dat het aanvraag traject onlangs is voltooid. Eerder informeren was dus niet mogelijk. De agrarische sector is een belangrijke pijler van onze economie. Het verwerken van mest is een noodzakelijk onderdeel daarvan. Het is de boeren beloofd om hier werk van te maken en deze afspraak moet Oost Gele dan ook nakomen. Zoals eerder gesteld hadden wij liever een spreiding van deze activiteit gezien maar die race is al gelopen. De partijen van toen, CDA, OOG, VVD, PvdA en D'66 kunnen nu niet meer stellen dat deze fabriek ongewenst is. Zij hebben zelf toestemming gegeven."
Niek Bragt van het CDA: "Het is belangrijk te weten dat de gemeenteraad formeel geen rol van betekenis meer heeft. De provincie is hier het bevoegd gezag en aangezien het project pas een week geleden is afgerond is de timing van de informatieavond terecht. Daarnaast heeft de gemeenteraad nog geen kennis kunnen nemen van de definitieve plannen en stukken dus kunnen we daar inhoudelijk nu ook geen oordeel over geven. In dat opzicht zitten we in hetzelfde 'schuitje' als de inwoners en kijken we uit naar de informatieavond as maandag. Het moge duidelijk zijn dat het CDA voor een duurzame (en op den duur) circulaire samenleving en economie is. Dat bioraffinage, naast zonne- en windenergie, daarbij een relevante en positieve rol kan spelen dan moeten we dat mogelijk maken. Mestvergisting speelt daarnaast een rol bij de oplossing van milieuproblemen voor de landbouw, een ontzettend belangrijke sector voor onze regio. De plannen voor Laarberg fase 1 dateren al uit 2010, fase 2 uit 2012. Hier kwam ook het thema Biobased Industrie naar voren. De afgelopen twee termijnen zijn de betreffende dossiers (duurzaamheid, milieu en RO) door OOG-wethouders bestierd, waarmee ze aan de basis staan van bioraffinage op de Laarberg. Het is daarom op zijn zachts gezegd opmerkelijk dat juist uit deze gelederen zoveel weerstand is. Kenmerkend is ook dat vaststelling van de bestemmingsplannen altijd zonder discussie en met volledige instemming in de raad heeft plaatsgevonden. Pas toen duidelijk werd welke plannen RMS had, werd men wakker en werd betekenis 5.1 duidelijk. Overigens komen er vanuit de bedrijven op de Laarberg geen bezwaar tegen de vestiging. In de aanloop naar Biobased industrie op de Laarberg is meermalig besproken dat kleinschalige mestvergisting lokaal bij de boerderij gewenst is en mag, maar dat grootschalige bioraffinage op het industrieterrein thuishoort; en zo geschiedde. Daarbij is het alternatief om lokaal te vergisten is niet altijd voor elke ondernemer weggelegd. Ondanks dat de raad formeel geen rol meer heeft, zullen we als CDA er bóvenop zitten dat in de vergunningsverlening de zorgvuldigheid en met name veiligheid altijd 100% voorop staan. Meer dan 300 ondernemers uit onze gemeente en directe regio zijn afhankelijk van deze bioraffinage. Wij eisen de toepassing van de nieuwste en ook bewezen (!) technieken en dulden geen enkele concessie m.b.t. de veiligheid en leef kwaliteit van de directe (woon)omgeving en inwoners van Groenlo."
Bart Porskamp van de VVD: "Bij het vaststellen door alle partijen (dus unaniem) in de periode 2010-2014 van het bestemmingsplan De Laarberg was iedere partij op de hoogte dat op bepaalde plekken een bedrijf zich mag vestigen in de één na zwaarste milieucategorie. Alle politieke partijen wisten dus dat er ruimte op De Laarberg is 'gereserveerd' voor bedrijven in de één na zwaarste milieucategorie. Een aanvraag zoals deze kan dus geen totale verrassing zijn. De initiatiefnemer van de bioraffinagefabriek heeft nu een vergunning aangevraagd en denkt dus binnen het bestemmingsplan haar plan te kunnen realiseren. Of dat zo is moet blijken uit de beoordeling van de vergunningsaanvraag. De vergunningsaanvraag wordt beoordeeld door de provincie en de omgevingsdienst. Hoe graag sommigen doen laten geloven dat de gemeenteraad het plan kan tegenhouden, de gemeenteraad is niet meer aan zet. Dat het toch wordt gesuggereerd strooit zand in de ogen van onze inwoners. Er is door het college altijd gecommuniceerd dat er een informatiebijeenkomst wordt georganiseerd als de vergunningsaanvraag definitief is ingediend. Dat is nu gebeurd. Dat er nu dan ook een informatiebijeenkomst wordt georganiseerd is conform de eerdere afspraken die door het college zijn gemaakt."
Linda van der Berg van D'66: "In juli 2014 is er een besluit genomen over het bestemmingsplan van Laarberg op de locatie waar nu de mestvergister gepland is. Het betrof een bestemmingsplan zonder exploitatieplan. Tijdens de commissievergadering waarin de bestemmingsplanwijziging is voorgelegd aan de raad, is dit uitgebreid besproken, waarbij de focus lag op de categorie voor het bestemmingsplan en welk potentieel milieuhinder toelaatbaar was voor inwoners van Oost Gelre wat binnen het bestemmingsplan met categorie 5.1 is toegestaan. De bioraffinaderij is in het onderzoek van Haskoning in december 2013 genoemd als mogelijke optie in de "Structuurvisie uitbreiding regionaal bedrijvenpark Laarberg". In 2014 is een nieuwe gemeenteraad benoemd en vrij kort na benoeming van de wethouders kwam dit bestemmingsplan ter tafel. Na de commissievergadering is het besluit als hamerstuk naar de raad gegaan en daar in 1 seconde in bulk met andere besluiten aangenomen. De mestvergister is daarmee passend in het bestemmingsplan en daarmee mogelijk niet meer tegen te houden. Tegelijkertijd vindt D66 Oost Gelre dat er ook naar de impact van deze plannen, die tijdens het raadsbesluit over het bestemmingsplan als mogelijkheid wordt genoemd, maar niet definitief, gekeken moet worden. Signalen uit de samenleving kunnen niet zonder meer genegeerd worden. We vinden een door de gemeente georganiseerde informatiebijeenkomst op dit moment vrij laat. De onrust en daarmee ook de media-aandacht is daardoor negatief gekleurd, de beleving van zonder inspraak door de strot geduwd krijgen, is voelbaar. De inwoners van Groenlo eerder betrekken bij de plannen was beter geweest. Inwoners en ook de agrarische sector hadden op die manier gekoppeld kunnen worden en gezamenlijk meedenken over het probleem dat er voor de boeren ondernemers echt is. Zij zitten met het mest dat ze nu niet dichtbij kwijt kunnen. We kijken belangstellend naar andere mogelijke oplossingen dan een mestvergister van deze omvang en horen daarin heel graag de agrarische ondernemers uit de regio. We zullen ons inzetten om mogelijkheden te benutten om te onderzoeken of de megavergister heroverwogen kan worden, met inspraak van omwonenden en boeren."
Bron: Stichting Megavergister Groenlo NEE
