Nazaten Hartog (Harry) Philips bezoeken Groenlo

Stichting Stolperstenen ontvangt Australiërs

Door Theo Huijskes

GROENLO - Het in 2012 genomen initiatief tot de oprichting van de Stichting Stolperstenen in Groenlo heeft vele niet alleen nationale, maar ook internationale contacten en bezoeken aan Groenlo tot gevolg. Zo kwam men in het vestingstadje Groenlo als pas opgerichte stichting, in het kader van het internationale project 'Stolpersteine' van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, in aanraking met de Joodse familie Philips. Een bijzondere ontmoeting met deze familie vond onlangs plaats, nog net in 2018, op zondag 30 december.

Van de familie Philips, die ten tijde van de Tweede Wereldoorlog woonachtig was op het adres Lepelstraat 194A in Groenlo en aldaar een slagerij runde (later voortgezet door de families Lageschaar en Van Swaaij), zijn een groot aantal leden door de nazi's verdreven, gedeporteerd en vermoord. Een tiental aan deze familie gewijde stolperstenen met gedenkplaatjes, zeven geplaatst in de Lepelstraat en drie op de Markt, zijn hieraan heden ten dage gewijd.

Onderduikadres in Enschede
Een bijzondere plaats binnen de familie Philips werd gedurende de periode 1940-1945 en ook daarna ingenomen door Hartog (Harry) Philips, die tijdens de Duitse bezetting bij de familie Jaap en Jenny Migchelbrink in Enschede ondergedoken is geweest en vervolgens pas na afloop van de gruwelijke oorlogsperiode kreeg te horen dat zijn gehele familie was omgekomen in de Holocaust.

Op de laatste zondag van 2018 was het de in Australië woonachtige dochter (Rozina Stein-Philips) van Harry Philips, die met haar zoon en schoondochter alsmede drie kleinkinderen voor het eerst kennis maakte met Groenlo. Het voltallige bestuur van de Stichting Stolperstenen Groenlo (Diane Huijskes-Blanken, Maria Monasso-Roes, Henk Gerrits, Anne Nales en Martie Rouwmaat) was present om het gezelschap in Huize Gerrits op een bijzonder gastvrije wijze te ontvangen en hen daarna te begeleiden en te informeren bij een wandeling door Groenlo.

Stolperstenen en Joodse Begraafplaats
Tijdens die wandeling ging vanzelfsprekend alle belangstelling uit naar de op verschillende plaatsen in het centrum van Groenlo reeds geplaatste stenen met de messing plaatjes en daarin de persoonlijke gegevens van de overleden oorlogsslachtoffers. Zoals bekend is de aanduiding 'Stolpersteine' bedacht door de inmiddels 71-jarige kunstenaar Gunter Demnig zelf. De kunstenaar noemt ze 'Stolpersteine' (letterlijk vertaald 'struikelstenen'), omdat je erover struikelt met je hoofd en je hart en je moet buigen om de tekst te kunnen lezen.

Voor de Australische familie Stein-Philips een aangename, maar tegelijkertijd bijzonder indrukwekkende, tevens emotionele kennismaking met de wijze waarop de Joodse gevallenen tijdens de Tweede Wereldoorlog in Groenlo en tevens in tal van andere plaatsen in Nederland worden herdacht en in herinnering blijven. Ook het bezoek aan de Joodse Begraafplaats in Groenlo maakte veel indruk. Hierbij zorgde Eduard Huisman, consul-beheerder van Joodse Begraafplaatsen in Nederland, voor de nodige toelichting.

'Just Call Me Harry'
Overigens kreeg de familie ter gelegenheid van het bezoek aan Groenlo uit handen van het bestuur van de Groenlose stichting het door haar uitgegeven boek 'Zeg maar Harry' aangeboden. Een boek in 2012 vertaald vanuit het origineel 'Just call me Harry'. Daarin laat schrijver Harry Philips zelf weten dat hij op 17 maart 1918 in Groenlo is geboren en daar in een slagersgezin met vier jongens is opgegroeid. In Groenlo volgde hij onderwijs op de bewaarschool, op de Canisius- en later de Protestantse School en daarna op de ULO in Groenlo en de HBS in Winterswijk. De in een later stadium dus naar Australië geïmmigreerde Grollenaar heeft in het boek op een eenvoudige, maar wel hartverwarmende wijze het dagelijks leven in Groenlo en daarbij met name de situatie in de Grolse binnenstad met betrekking tot begin vorige eeuw laten optekenen. Harry Philips is op 13 juli 1996 in Australië overleden.