Waar zijn deze zilveren voorwerpen en thorarollen gebleven?

Stichting Stolperstenen zoekt religieuze Joodse voorwerpen

Door Kyra Broshuis

GROENLO - Joodse kerkschatten, zoals koperen kaarsenkronen, de wetsrollen en verschillend zilverwerk. Allemaal ooit in het bezit geweest van de Joodse gemeenschap in Groenlo. Ze zijn niet verloren gegaan tijdens de Tweede Wereldoorlog. Sterker nog: in de late jaren zestig zijn de voorwerpen nog in Groenlo gefotografeerd. Daarna loopt het spoor dood. De Stichting Stolperstenen Groenlo is al geruime tijd bezig om de spullen op te sporen en roept nu de hulp in het van het publiek.

Op zolder
“Het zou zomaar kunnen dat deze spullen, of een deel ervan, bij iemand op zolder zijn beland. We hebben nog altijd de hoop dat deze Joodse schatten in Groenlo zijn”, vertellen Diane Blanken en Martie Rouwmaat van de Stichting Stolperstenen Groenlo. Blanken: “Tijdens de oorlog was de Groenlose synagoge in de Schoolstraat een opslagplek voor privéspullen van de plaatselijke Joden, spullen die door de Duitse bezetter in beslag waren genomen. Volgens de overlevering heeft een Duitse officier de voorwerpen veiliggesteld door ze bij de heer J.M. Heijmans in bewaring te geven. Heijmans, destijds woonachtig in Casa Cara (het huidige Schaarbroek tegenover Welgelegen) heeft de spullen thuis bewaard. Kleindochter Wilhelmien Heijmans weet nog dat zij, samen met haar moeder, het zilverwerk gepoetst heeft voordat het naar het NIK, het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap, in Amsterdam gebracht zou worden. Vanaf daar loopt het spoor echter dood.” In de jaren zestig zijn er, voor het boek ‘Kroniek van Groenlo’, door fotograaf Hubers foto’s gemaakt van de Joodse spullen. De voorwerpen zijn dus waarschijnlijk niet op transport gegaan zoals de bedoeling was. Het staat vast dat de voorwerpen in 1967 nog in Groenlo waren. Helaas weet Wilhelmien Heijmans niet wat er na de poetsbeurt met de voorwerpen gebeurd is. Blanken en Rouwmaat hebben onderzoek gedaan en ontdekt dat de voorwerpen zich niet in het Joods Historisch Museum in Amsterdam bevinden. Ook zijn de voorwerpen destijds niet naar de synagogen in Borculo of Winterswijk gebracht. Rouwmaat is ook naar bekende Portugese synagoge in Amsterdam geweest: “Daar is een vitrine vol soortgelijke voorwerpen, maar de items uit Groenlo zitten daar niet bij.” Ook is er contact met de consul van de Joodse Begraafplaatsen in Nederland, maar die had ook geen verdere aanknopingspunten.

Belangrijk deel Groenlose geschiedenis
Het is niet zo dat de Stichting de spullen wil hebben, benadrukt het tweetal. “We willen gewoon heel graag weten waar ze zijn. Uiteraard hebben we ook in Groenlo zelf onderzoek gedaan. Maar zowel de Stadsboerderij als het Stadsmuseum weten van niets. Ook bij de gemeente is verder niks bekend.” Mochten de spullen boven water komen, dan hopen Blanken en Rouwmaat dat de huidige eigenaar ze in bruikleen wil geven. “Een permanente Joodse expositie in het Stadsmuseum; dat zou geweldig zijn. Het is tenslotte een belangrijk deel van de Groenlose geschiedenis.”

Hebt u informatie over de verdwenen voorwerpen? Neem dan contact op het met secretariaat van de Stichting Stolperstenen Groenlo: Morgenzonstraat 3, 7141 DB Groenlo. Tel. 0544-465193. E-mail: info@stolperstenengroenlo.nl.