Thijs Huls riep tijdens de Meet Up jongeren op om toch vooral mee te doen en te denken. Foto: PR
Thijs Huls riep tijdens de Meet Up jongeren op om toch vooral mee te doen en te denken. Foto: PR

Regionale Energietransitie – Wat staat ons te doen?

Algemeen

BREDEVOORT - Op vrijdagavond 11 september werd tijdens de VPRO Tegenlicht Meet Up van de Koppelkerk in Bredevoort gesproken over de regionale energietransitie. Dit vanuit de reeks ‘De Maatschappij van Morgen’ die de Koppelkerk in maart is gestart. Biedt de actuele crisis ons nieuwe kansen? In veel discussies komt duurzaamheid terug en de Donut Economie zoals geopperd door Kate Raworth vormt een leidraad in de gesprekken.

De uitzending, die voor deze Meet Up werd gebruikt was 'Het land van zonnestroom en windenergie', uit 2008. De oplettende luisteraar hoorde heel wat ‘kan niet’ in deze uitzending, waarvan we nu – ruim tien jaar later – zien, dat het niet alleen mogelijk, maar zelfs gerealiseerd is. Dus, wat doen we met alle kansen van dit moment? Kijkend naar wat er al is aan zonnestroominstallatie, windmolens, laadpalen en andere infrastructurele voorzieningen. Ook de vraag naar waterstofoplossingen begint te groeien.

Frank Duenk, projectmanager Regionale Energie Strategie (RES) Achterhoek voor de Achterhoekse gemeenten en Thijs Huls van JongRES startten samen de introductie. Deels gaat de RES Achterhoek terug op het Akkoord van Groenlo: 1,35TWh duurzame opwek in de regio, waarvan 0,35TWh grootschalig op dak. Sindsdien zijn in de regio al heel wat initiatieven gestart. Nu is het nodig om (meer) onderlinge afstemming te vinden.
Energietransitie is een thema dat leeft, blijkt. Al vroeg in de presentatie worden de eerste vragen gesteld via de chatfunctie in de ZOOM-sessie. Betrokkenheid van jongeren is essentieel. Thijs is binnen de Achterhoek degene die jongeren bij het traject rond deze transitie betrekt. Volg zijn oproep, te vinden op YouTube, voor JongRES.

Jacquo Harbers van Agem benadrukt vooral de participatie, het samen optrekken. Uit de visie van Agem: de Achterhoeker heeft een stem in de eigen energievoorziening. Samen in de regio aan de slag, beginnend bij de trias energetica: besparen, opwekken, leveren. Als je in de Achterhoek de energiekringloop kunt sluiten, kun je onafhankelijk worden van de markt erbuiten.
In de poll die na de introductie van de gasten werd uitgezet, gaf meer dan de helft aan, dat we het in de regio niet alleen kunnen doen, dat we de samenwerking met provincie, rijk en Europa nodig hebben.

Na de poll trapt Arjan van Unnik het gesprek af: We moeten van het oude energieakkoord in onze mindset meer switchen naar de Klimaatdoelen van Parijs; daar zitten essentiële verschillen tussen. Welk invloed heeft dit verschil? Zowel Frank Duenk als ook Thijs Huls geven aan, dat ‘met ambitie vooruitkijken’ het meest belangrijke is, met zo concreet mogelijke oplossingen. Ook Johan Verink, oud-Winterswijker, sloot vanuit Californië bij het gesprek aan. Rode draad in zijn vraag is: Hoe duurzaam is duurzaam? Niet alleen kijkende naar de locatie, maar juist ook kijkende naar de impact elders, die door de keuzes hier wordt veroorzaakt.

Samen
In hoever is ‘samen’ ook samen met anderen buiten de Achterhoek? Jacquo citeert “Local hardware, global software.” Je hebt elkaar in zekere zin nodig, eenieder vanuit de eigen rol. Moet Agem de leiding nemen bij alle grote energieprojecten in de regio, is een vraag? De reactie van Jacquo is: "Graag! Moet je wel een capaciteitsvraag oplossen. Hierin kan juist het verschil zitten tussen minimaal 50% lokaal eigendom van productie en inkomsten – zoals het in beleidsstukken staat - en 100% (een mooie ambitie). Wanneer de lasten er voor een regio zijn, moet de regio en haar inwoners ook delen in de lusten."

Frank vertelt over een voorbeeld over ‘meervoudig ruimtegebruik’, dus bijvoorbeeld zon op dak in plaats van in het weiland. Om dit in het beleid vast te kunnen houden, was het nodig om regelgeving te wijzigen, die het bijvoorbeeld mogelijk maakt om ook de extra kosten van een dakconstructie in subsidies op te kunnen nemen. Regelingen moeten beter bij de doelstellingen passen, er niet een averechts effect hebben. Zo moet iedereen elkaar vinden om er een geheel van te maken. Tip van Jacquo: kijk ook de VPRO-Tegenlichtuitzending 'Power to the people' terug, de aflevering die hem geïnspireerd heeft om zich in te zetten voor Agem en de Achterhoekse energiedoelstellingen.

Daphne Kaffka vraagt of het nodig is om landschap aan de energieopwekking op te offeren? Hoe wordt hier in principiële zin over nagedacht? Daarop komt de conclusie dat zonnepanelen op daken – bijvoorbeeld op industrie en openbare gebouwen – de wens is, maar dat we samen de doelstelling niet kunnen halen als het alleen van daken moet komen. Ook enkele raadsleden uit de regio waren present en gaven een inkijk hoe de politiek en de gemeenten het RES-vraagstuk behandelen en bespreken. Dat bestaat voornamelijk nog in veel overleggen, veel uitleg over het proces van de RES en wachten op innovatie om andere oplossingen te kunnen bewerkstelligen dan die nu beschikbaar zijn. Alleen, wachten is geen optie meer. Denken in tussenstappen en tijdelijke oplossingen (middellange termijn) worden dan deel van het gesprek.

De afsluitende poll gaat over de vraag of de participatie in de RES nu voldoende mogelijkheden biedt aan de burger om daadwerkelijk keuzes en oplossingen mee te bepalen.
Deze Meet Up was behoorlijk intensief, er liep nagenoeg een parallelle discussie in de chat naast het gesprek op het platform. Interessante vraagstukken, die in de chat aan de orde kwamen – en waar ook onderling op elkaar werd gereageerd – waren: Waarom neemt Tennet niet deel aan de RES? 60% van de opwek zou uit de Noordzee moeten komen. Dat is niet regionaal? Hoe organiseren we energieopslag? Hoe gaan we met limieten van de transportcapaciteit om? Er blijft discussie over de cijfers. Er is behoefte aan goede en eenduidige informatie.
Frank kreeg aan het eind van de Meet Up nog eens de kans om de volgende stappen van de RES toe te lichten en mensen voor de participatiebijeenkomsten te activeren.Om het kort samen te vatten: er is nog werk aan de winkel! Zo komt er een onderzoek naar ‘zonne-agrariërs’ en wordt openlijk en samen met burgers en ondernemers de ontwikkeling ingegaan. 'Doen!' en 'D’ran!' zijn de oproepen om samen de Achterhoek energieneutraal te krijgen. Het slotwoord is van Thijs Huls, met name aan de jongeren in de regio: “Doe mee, praat mee!”
De Meet Up in de Koppelkerk kan vanaf midden deze week worden teruggekeken via www.koppelkerk.nl/terugkijken. De volgende Meet Up is op 9 oktober, wederom digitaal via Zoom. Het thema dan is 'Cruciale beroepen', als zesde deel van de serie 'De maatschappij van morgen'.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant