Diploma’s

Diploma’s

Als ik het goed heb, beste Grollenaren, worden volgende week de uitslagen van de examens in het voortgezet onderwijs bekend gemaakt. ‘Uitslagen‘ vind ik zelf niet zo’n mooi woord, want examenresultaten zijn toch heel wat meer dan de uitslagen van voetbalwedstrijden, nietwaar? Het zal de komende week weer stressen worden voor veel leerlingen, ook al omdat de voorbereiding op die examens dit jaar niet als ‘optimaal’ kan worden betiteld. In gewoon Nederlands: ‘t liep dit jaar van geen kant. Ik geloof dat het zakken of half zakken nog steeds gaat via een telefoontje; als ze voor een bepaald tijdstip bellen dan ben je de klos.

Er zijn natuurlijk van die keien die al heel lang weten dat ze met vlag en wimpel opstomen naar het diploma. Geen vuiltje aan de lucht, appeltje eitje. Maar er zijn toch veel leerlingen die in een wat marginale positie zitten; ze moeten steeds maar wikken en wegen, rekenen, afronden, kleine plusjes en grote minnen incasseren enzovoort en stiekem hopen op kleine wondertjes.

Ik kan me voorstellen - ik hoorde ook tot die groep - dat die leerlingen met een steelse blik en een zekere afgunst loeren naar de keien in de klas die het allemaal maar gewoon aan komt waaien. Die alles meteen begrijpen terwijl je zelf maar zit te suffen, het maar niet onder de knie krijgt en maar moet stampen en sleuren en afkijken en proberen te redden wat er nog te redden valt. Maar als je tot die marginale groep behoort dan heb je bij één ding wel een ongelooflijke voorsprong op de keitjes, de bollebozen, de allesweters, de alleskunners, de nooit fouten makers en tienen produceren bij de vleet.

Want als je dan toch als bij een mirakel slaagt dan heb je wel zo’n ontzettend goed gevoel, een gelukzaligheid; dat is helemaal niet te vergelijken met de toestand waarin die bollebozen verkeren, want daar is nauwelijks vreugde, die hadden al gewoon recht op dat diploma. En misschien dat de lijst die je hebt geproduceerd niet boven magere zessen uitkomt; doet niet ter zake: diploma is diploma. Ik hoorde ooit dat er vroeger zelfs families waren waar helemaal niet bekend was dat er hogere cijfers dan zessen mogelijk waren. Dat was volgens mij nog voordat het decimale stelsel zijn intrede deed.

Ik weet het niet zeker, maar ik heb zelf het idee dat een leerling die het op het nippertje redt de schooltas toch een stuk enthousiaster en met meer zwier aan de vlaggenstok vastknoopt dan de briljante leerling. Ik let daar altijd op; een stuk beroepsdeformatie, precies. De tas maakt een meer dan deplorabele indruk; half gescheurd, op kop gezet en alle schoolboeken die er nog inzaten zijn er rigoureus uitgekieperd, aan de vergetelheid prijsgegeven. Diploma! Het feest kan beginnen en dat zal ook dit jaar weer zo zijn, alle coronamaatregelen ten spijt.

Ik sprak ooit een kastelein die mij vertelde dat er ook nog een andere mogelijkheid is om een diploma te behalen, dat het niet alleen om de cijfers gaat. Ik was benieuwd welke procedure hij daarvoor had gevolgd in het voortgezet onderwijs.

Kijk, zei hij, ik was een leerling waarmee niets te beginnen viel. En die onhandelbaarheid voerde ik elk jaar verder op. Het werd jaar in jaar uit slechter; ze wisten absoluut niet wat ze met me moesten beginnen. Maar leerplicht hè. Ze zagen ook dat er uiteindelijk maar één mogelijkheid was: geef die jongen dat diploma. Zo kan het dus ook, besloot hij triomfantelijk,

Nog een week stressen, dan lukt het (hopelijk).

En anders: volgend jaar nieuwe kansen.

Torenwachter