NSB-Burgemeester wordt aan de tand gevoeld in voorstelling Spiegelingen. Foto: Jos Betting

NSB-Burgemeester wordt aan de tand gevoeld in voorstelling Spiegelingen. Foto: Jos Betting

Spiegelingen adembenemend mooi

Cultuur

LICHTENVOORDE - Theatervoorstelling Spiegelingen bracht afgelopen weekend, op kunstzinnige wijze, de Tweede Wereldoorlog terug in Oost Gelre. Met adembenemende effecten, ontroerende vocale solo’s, een grandioos orkest, smaakvolle dans en een knap staaltje acteerwerk werd het publiek meegezogen in een reflectie van de Tweede Wereldoorlog in Oost Gelre. De megaproductie die onder de vlag van Stichting 4 en 5 mei werd uitgevoerd door lokaal talent, wist tot drie keer toe de Hamalandhal te vullen met 600 bezoekers per voorstelling. “Boven verwachting mooi gedaan. Heel wat kippenvel momentjes gehad. Humor, angst, boosheid en verdriet alles was voelbaar.” Dat zijn de woorden die na afloop klonken.

Door Dinès Quist

De lampen gaan uit en er valt een doodse stilte in de zaal. De spanning hangt in de lucht, niemand weet wat te kunnen verwachten van een oorlogsstuk. Een jong meisje verschijnt in de blauwe spots en breekt het ijs. “Sommige mannen krijgen jeuk aan hun ballen,” vertelt ze met een stalen gezicht. Gegrinnik klinkt in de zaal en de bezoekers ontspannen zichtbaar. “De oorzaak van de jeuk kan ego zijn, meer macht willen of hebzucht naar oude rechten. Als er één man jeuk aan zijn ballen krijgt, krijgen anderen dat ook.” Met deze woorden luidt het orkest de oorlog in. Ruim veertig muzikanten zijn vaag zichtbaar achter een lichtdoorschijnende wand. Op de wand worden oude oorlogsbeelden geprojecteerd waardoor marcherende soldaten zo de orkestbak in lijken te lopen. Kapot geschoten gebouwen, vermoeide dorpsbewoners en bange soldaten verschijnen levensgroot op het scherm en worden bekrachtigd door de onheilspellende klanken van het orkest. Opnieuw is het doodstil in de zaal.

Theaterspel in vogelvlucht
Danseressen komen onder een zwart gewaad het podium op en symboliseren de dreiging van de oorlog in een stijlvolle choreografie. De bezoekers komen op adem. Spelende kinderen huppelen vrolijk het podium op en lijken ogenschijnlijk niet veel van de oorlog mee te krijgen. Maar niets is minder waar, dat blijkt als de kinderen een emotioneel lied zingen over hun onmacht. Een prachtige solo roert menig bezoeker tot tranen. Als het publiek zijn brok in de keel heeft weggeslikt worden zij opgeschrikt door een oorverdovende lawaai van een Canadees oorlogsvliegtuig dat neerstort. De Canadees wordt begraven en de Lichtenvoordse dorpelingen rukken massaal uit om de begrafenis bij te wonen. De plaatselijke pastoor doet er de grafrede en grijpt de gelegenheid aan om het volk toe te spreken waarin hij zijn trots uitspreekt dat er onder de Lichtenvoordenaren niet veel NSB-ers zijn. Dat schiet de net nieuw aangestelde NSB-burgemeester in het verkeerde keelgat: “Dat is tegen de glorie van onze partij,” tiert hij woest en meldt het voorval bij de Gestapo. Het maakt de dorpelingen strijdlustig en de dapperen melden zich aan bij het verzet.

Kippenvel momentjes
Prachtige zang van het koor raakt een gevoelige snaar bij menig bezoeker. Gevoel van angst en onmacht van de moeders die thuis wachten wanneer hun mannen op verzetsmissie zijn, kruipt onder de huid van de toeschouwers. De eenzaamheid wordt gesymboliseerd door een enorme schaduw van een lege stoel geprojecteerd op de wand. Melancholische muziek sleept de toeschouwer mee de leegte in. Prachtig uitgevoerde dans verzacht de dramatische sfeer. Maar dan wordt het publiek ruw opgeschrikt door oorverdovend kabaal van bommenwerpers. Gewonde gevangenen lopen vastgeketend aan een ketting achter de Duitse bezetters aan en de verscheuring van de gezinnen weerklinkt in tragische muzikale klanken. Motoren rijden langs het publiek, het zijn de bevrijders. De NSB-burgemeester wordt uitgejoeld en zijn kompanen kaalgeschoren. Feestvreugde luidt het einde van het theaterstuk in, gevolgd door een daverend applaus van het publiek.

Tekstschrijver en regisseur 
“De samensmelting van de verschillende scenes is zo fantastisch gedaan, het sleept je door alle emoties heen die de mensen destijds gevoeld moeten hebben. Heel knap gedaan”, vertelt een toeschouwer na afloop. Dat is precies het gevoel dat schrijver van het theaterstuk, Theo Soontiëns, wilde vangen. “Twee en half jaar geleden heb ik dit stuk geschreven,” vertelt Soontiëns. “Ik heb me ingelezen en veel mensen gesproken. Zo goed mogelijk heb ik me proberen in te leven in de gebeurtenissen en het gevoel van pijn en verdriet dat daarbij hoort. Een spiegeling van de werkelijkheid heb ik op papier gezet. Want dat is wat het is, een vervormd beeld van de grauwe werkelijkheid.” Ruim twee jaar moest Soontiëns, vanwege corona, wachten om te zien hoe regisseur Stan Geurts het heeft vormgegeven. Geurts is een oud-leerling van Soontiëns en was verheugd met zijn leermeesters geschreven werk aan de slag te mogen.

Theatermaker en componist Geurts vertelt, “Afgelopen vrijdag was het heel spannend, toen konden we voor het eerst met alle deelnemers samen repeteren. Pas toen viel het hele theaterstuk in elkaar. Tot grote opluchting was het resultaat precies zoals het bedoeld was. Het orkest, de acteurs, het koor, de dansers, het licht, geluid, filmprojectie alles viel op zijn plek.” De zichtbare ontlading bij Geurts is ook te zien bij de 150 acteurs, dansers, muzikanten en organisatoren na afloop van het twee uur durende theaterstuk. “Het was heerlijk om op het podium te staan en eindelijk te doen waar we zo lang naartoe hebben gewerkt,” vertelt één van de acteurs.

Enthousiasme verbindt
“Het theaterstuk Spiegelingen zou in 2020 al opgevoerd worden in het kader van 75 jaar vrijheid in Oost Gelre,” vertelt voorzitter Stichting 4 en 5 mei, Walter Leemreize. “Het enthousiasme voor dit idee was enorm. Veel meer vrijwilligers dan we verwacht hadden meldden zich aan voor muziek, toneel, dans en organisatie. Maar ook gemeente Oost Gelre, lokale bedrijven, culturele organisaties en provincie Gelderland wilden dit idee actief ondersteunen. Door de vele sponsoren en vrijwilligers kon dit project werkelijkheid worden en de entree prijs laag blijven zodat de voorstelling voor iedereen toegankelijk was.” Dat het theaterstuk anno 2022 zo actueel zou zijn had niemand kunnen voorspellen. Spiegelingen werd daardoor niet alleen een weerspiegeling van wat er zo’n 80 jaar geleden gebeurde, maar hield zijn bezoekers des te meer een spiegel voor hoe betrekkelijk vrijheid is.

De muzikale invulling was in handen van koor Noir met 25 zangeressen en het orkest bestaande uit 43 muzikanten van verschillende harmonie- en fanfareorkesten. De dans werd verzorgd door acht meiden van LG-DANCE. Musicalfabriek Groenlo vervulden de kinderrollen met 17 jonge acteurs. De volwassenrollen werden vervuld door 25 amateur acteurs. Tientallen vrijwilligers werkten achter de schermen om de megaproductie Spiegelingen tot een succes te maken.

NSB-dochter wordt kaalgeschoren in theaterstuk Spiegelingen. Foto: Jos Betting
Beeld en geluid achterin de zaal van theaterstuk Spiegelingen. Foto: Jos Betting
Organisatiemedewerker Herman ter Haar (links) en voorzitter Spiegelingen Walter Leemreize. Foto: Jos Betting
Acteurs dansen in theaterstuk Spiegelingen. Foto: Jos Betting
De klok van de kerk wordt meegenomen door de Duitsers. Foto: Jos Betting
Projectie beeld op wand, met daarachter het orkest. Foto: Jos Betting
Pastoor spreekt dorpelingen toe. Foto: Jos Betting
Pastoor spreekt dorpelingen toe. Foto: Jos Betting
Borden met leuzen op podium van theaterstuk Spiegelingen. Foto: Jos Betting
Spiegelingen. Foto: Jos Betting

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant