Aalten, Oost Gelre en Winterswijk achter het diorama Slag bij Stadtlohn 1623. Foto: Jos Wessels
Aalten, Oost Gelre en Winterswijk achter het diorama Slag bij Stadtlohn 1623. Foto: Jos Wessels

Aalten, Oost Gelre en Winterswijk op bezoek in Stadtlohn

Cultuur

400 jaar Slag bij Stadtlohn –tentoonstelling Landhaus Eichenhof

Door Jos Wessels

ACHTERHOEK - Vrijdag 10 maart toog een gezelschap betrokkenen bij cultuur, historie en toerisme uit Aalten, Oost Gelre en Winterswijk naar Stadtlohn. Dit onder aanvoering van Anton Stapelkamp, burgemeester van Aalten. De groep werd gastvrij ontvangen in Landhaus Eichenhof, gelegen aan de rand van het slagveld van de Slag bij Stadtlohn op 6 augustus 1623, nu 400 jaar geleden. Hoofdrolspelers waren de graaf van Tilly en de Dolle Hertog.

De Dolle Hertog
Christiaan van Brunswijk, aanvoerder van de protestantse troepen in Duitsland, kreeg eens een kogel door zijn arm. De wond begon te zweren en de arm moest worden geamputeerd. Van Brunswijk besloot dit zelf te doen. Ten aanschouwe van al zijn troepen sloeg hij met één sabelhouw zijn arm eraf. Hoofdschuddend maar ook met enig ontzag noemden zijn soldaten hem voortaan de Dolle Hertog.

Dertigjarige Oorlog en de Slag bij Stadtlohn
In Duitsland woedde toen de Dertigjarige Oorlog, tegelijk met de Tachtigjarige Oorlog in de Nederlanden. Ook hier ging het tussen katholiek en protestant. In 1622 had Van Brunswijk een inval gedaan in Zuid-Duitsland maar hij was teruggeslagen door de katholieke troepen onder de graaf van Tilly. Van Brunswijk vluchtte naar de Nederlanden waar hij Prins Maurits hielp bij het Beleg van Bergen op Zoom. Het jaar daarop besloot Van Brunswijk zich opnieuw in Duitsland te wagen. Met een leger van 15.000 man trok hij vanuit Bredevoort Duitsland in tot aan Saksen. Maar het werd geen succes. Het was geen bevrijdingstocht maar een plundertocht. De veel beter getrainde troepen van Tilly achtervolgden hem opnieuw. De Dolle Hertog besloot terug te vluchten naar Bredevoort maar tien kilometer voor de grens achterhaalde Tilly hem bij Stadtlohn. Van Brunswijk besloot te vechten en stelde zijn troepen op in het gelid. Maar het werd een bittere nederlaag. Tussen de 350 en 4000 van zijn soldaten werden gedood, de aantallen zijn omstreden. Van Brunswijk vluchtte met het restant naar het veilige Bredevoort. Tilly’s troepen staken de grens over en plunderden Winterswijk, Eibergen en Neede. Het grootste slachtoffer was als zo vaak, de plattelandsbevolking. De Dolle Hertog overleed drie jaar later, slechts 26 jaar oud.

Historie en cultuur in Oost Gelre, Winterswijk en Aalten
Vierhonderd jaar later in Landhaus Eichenhof vertelden vertegenwoordigers uit de Achterhoekse gemeenten elkaar over en weer over de projecten waar zij mee bezig zijn. Groenlo is bezig het Nationaal Museum Tachtigjarige Oorlog op te richten. Oktober 2024, tijdens de Slag om Grol, wordt het geopend in de oude Calixtuskerk. Winterswijk is bezig de Stichting Ondernemen met Cultuur op te richten. Dat komt voort uit het enthousiasme dat vorig jaar ontstond rond het project 1572. Ook Aalten kijkt met voldoening terug op het project 1572, de geboorte van Nederland dat zich vooral concentreerde rond Bredevoort. Men is nu bezig met onder meer de organisatie van de Achterhoekse Archeologiedag, die dit jaar in de gemeente Aalten gaat plaatsvinden.

Diorama en tentoonstelling
Het Achterhoekse gezelschap bekeek daarna de tentoonstelling die ingericht is in het Landhaus. Ulrich Söbbing, stadsarchivaris van Stadtlohn, gaf een gedegen uiteenzetting. Blikvanger is het grote diorama waarin infanterie en cavalerie van beide legers met de legertrossen zijn opgesteld in het landschap van toen. Via www.stadtlohn.de/1623 krijgt men een voorproefje. De tentoonstelling is tot eind oktober op zaterdag en zondag van 14 uur tot 18 uur te bezoeken in Landshaus Eichenhof, Almsick 43 Stadtlohn.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant