Janneke ter Bille. Foto: Jorieke Philippi

Janneke ter Bille. Foto: Jorieke Philippi

Pubercoach Janneke ter Bille over jongeren in coronatijd

Zorg

‘De meeste pubers doen het gewoon goed maar die groep is wel kleiner geworden’

LICHTENVOORDE – Janneke ter Bille uit Lichtenvoorde werkt als ambulant begeleider voor stichting Onderwijsspecialisten en is werkzaam op verschillende scholen in de regio. Daarnaast heeft ze haar eigen onderneming Conduct10 waarin zij als coach pubers (en hun ouders) begeleidt die om welke reden dan ook wat extra coaching en ondersteuning nodig hebben. Onlangs bracht ze haar eerste boek uit: Help! Puberproblemen.

Door Annekée Cuppers

Pubers hebben veel minder van corona te vrezen dan volwassenen. Ze worden behandeld als kinderen maar tegelijkertijd moeten zij zich houden aan veel maatregelen die gelden voor volwassenen. Die maatregelen hebben een flinke impact op het welbevinden van deze doelgroep, zo vindt Janneke ter Bille die dit dagelijks terugziet in haar werk.

“De grote groep pubers doet het gelukkig nog steeds gewoon goed en vindt zijn weg. Echter, de groep die zich naar binnen keert en somber wordt en de groep die zich naar buiten keert, wat zich uit in gedragsproblemen en agressie, die groepen zijn wel beduidend groter geworden. Daarbij zijn wel verschillen te zien tussen pubers in stedelijk en landelijk gebied. Hier is nog ruimte genoeg om je buiten en binnen even af te kunnen zonderen. De groep pubers waar het goed mee gaat, is hier dan ook relatief groter dan in de stad.”

Janneke ziet vooral dat leerlingen kampen met concentratieproblemen en meer dan normaal spanning opbouwen richting de toetsen. “Het grootste probleem echter waar veel pubers nu na bijna twee jaar coronabeleid mee worstelen, is dat ze geen perspectief meer zien”, zo vertelt ze. “Ze maken zich zorgen of ze hier ooit nog weer uitkomen. Hoe het verder gaat met studie, met werk. Moeten we weer een mondkapje op? Gaat die vakantie nog wel door? Krijgen we weer online les?“

Janneke zag met lede ogen aan hoe een week voor de vakantie de scholen opnieuw gesloten werden. “Zien ze in Den Haag niet hoe lang de wachtlijsten in de jeugdzorg zijn? De groep die hulp nodig heeft, wordt alleen maar groter. Aan de andere kant wordt er niet geïnvesteerd in jeugdzorg en dreigen deze jongeren een beetje een verloren generatie te worden. Daarbij is mijn ervaring dat lichtere klachten soms sneller behandeld worden terwijl de zwaardere gevallen wel 6 tot 8 weken (of langer) blijven liggen. Voor de puber die al veel piekert en zich afvraagt of hij het jaar wel haalt, komt dit er dan nog extra bij. Ik begrijp ook niet waarom sporten na vijf uur verboden is. Als je jongeren wilt helpen moet je de sport juist door laten gaan. Bewegen is niet alleen goed voor je immuunsysteem maar ook voor je humeur en de sociale contacten. Nu stimuleer je indirect het drankgelag in keten en op huisparty’s. Er is meer drank- en drugsgebruik onder jongeren. Dat snap ik wel. Soms wil je even niet voelen hoe slecht het met je gaat.”

Brugklassers
Een aparte groep pubers zijn volgens Janneke de tweedejaars. Deze leerlingen begonnen middenin de eerste lockdown aan de brugklas toen het onderwijs maandenlang uitsluitend online plaatsvond. “Aan deze leerlingen is duidelijk te merken dat zij niet zijn ‘opgevoed’ door de ouderejaars die normaal gesproken met een blik of opmerking een brugklasser laten voelen wat de normen en waarden binnen de school zijn. Dat zie je terug in hun gedrag naar de docenten en elkaar toe. Ik ben benieuwd hoe zich dat op termijn gaat ontwikkelen, als ze straks het bedrijfsleven ingaan.”

‘Het grootste
probleem
waar jongeren
mee worstelen
is dat ze geen
perspectief
meer zien’


Ook voor pubers met bijvoorbeeld autisme is de schoolsluiting schadelijk geweest, ziet Janneke. “Voor die doelgroep was het in eerste instantie wel prettig, dat online onderwijs. Logisch ook, ze kregen veel minder prikkels te verwerken waardoor ze zich beter op hun werk konden concentreren. Toch is het ook voor deze doelgroep belangrijk om gewoon naar school te kunnen, immers, de maatschappij is niet prikkelarm en als je die prikkels ontwend raakt, komen ze straks dubbel zo hard binnen.”

Gelukkig zijn er ook veel pubers die zich schikken in de situatie en denken ‘straks is het weer over’. Zij starten bijvoorbeeld een webwinkel of zoeken een nieuwe hobby. “Hen zouden we eigenlijk meer podium moeten geven zodat zij een inspiratie kunnen zijn voor anderen. Deze groep was altijd in de meerderheid maar ik vraag mij af of het nog een meerderheid is. Ik hoop dan ook dat er een ommekeer komt in hoe we als maatschappij met corona omgaan. Die schade aan onze jongeren, die zit er nu echt wel.”

Help! Puberproblemen
Janneke werkt al meer dan tien jaar met pubers in het onderwijs en kreeg regelmatig vragen van ouders hoe zij weer in contact konden komen met hun kind. “Ik merkte dat ik iedere keer hetzelfde verhaal stond te vertellen. Toen dacht ik, laat ik dat eens opschrijven zodat ik dat aan ouders kan meegeven. Voor ik het wist, had ik meer dan 20.000 woorden op papier staan. Zo ontstond het idee voor een boek.” In het boek neemt Janneke de lezer in een zestal stappen mee in het proces ‘anders tegen je puber praten zodat je puber gaat luisteren’ en ‘anders luisteren naar je puber zodat je puber gaat praten’.

“Hoe je tegen en met een puber praat, niet alleen de letterlijke woorden of de intonatie maar ook ben je ondertussen nog op je mobiel bezig of geef je hem je volledige aandacht, maakt nogal wat uit op hoe je over komt. Een puber opvoeden is dan ook vooral jezelf opvoeden. Als je de relatie met je puber wilt verbeteren, moet je ook naar jezelf kijken. Eigenlijk net zoals je dat doet als je de relatie met je partner of vrienden wilt verbeteren.”

Janneke vindt pubers geweldig en hoopt dat ouders hun pubers kunnen zien zoals zij ze ziet. “Pubers zijn goed zoals ze zijn en hoewel je als ouder deze periode ook zelf hebt meegemaakt, groeien de pubers van nu op in een compleet andere tijd. Dat maakt de puberteit anders dan 20, 30 jaar geleden. Pubers van nu moeten hun weg vinden in een wereld vol prikkels en digitale mogelijkheden. Hoewel hun brein daar nog niet klaar voor is, willen ze autonoom zijn. Tegelijkertijd worstelen ze ook met vragen als ‘wie ben ik?’ en ‘wie ben ik ten opzichte van de ander?’ Dat zijn dingen die ze mogen leren en daar hebben ze hun ouders voor nodig.”

Het boek Help! Puberproblemen is te koop bij Meneer Kees, Primera Lichtenvoorde, Bol.com of via www.helppuberproblemen.nl. Beluister ook de podcast ‘Positief met pubers’ op Spotify.


www.conduct10.nl

Janneke ter Bille. Foto: Annekée Cuppers

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant