Jan Leijenhorst, Hans Hinkamp en Henk klein Gebbink (vlnr) vertalen Bijbelteksten in het Achterhoeks. Foto: Barbara Pavinati

Jan Leijenhorst, Hans Hinkamp en Henk klein Gebbink (vlnr) vertalen Bijbelteksten in het Achterhoeks. Foto: Barbara Pavinati

Werkgroep Dialect en Religie werkt al jaren aan Achterhoekse Bijbelvertaling

Algemeen

‘Snappen waar geloof over gaat’

Door Barbara Pavinati

ACHTERHOEK – Het Achterhoeks kent in tegenstelling tot andere Nederlandse dialecten nog geen complete Bijbelvertaling. Wel zijn de meest gangbare Bijbelboeken, waaronder de Psalmen, de vier Evangeliën en het boek Genesis, in het Achterhoeks vertaald.

Jan Leijenhorst, gepensioneerd kerkelijk werker uit Ruurlo, Henk klein Gebbink, gepensioneerd docent levensbeschouwingen uit Ulft en Hans Hinkamp, dominee in Lichtenvoorde zitten met negen anderen in de Werkgroep Dialect en Religie en werken aan deze vertaling. De werkgroep is in 1980 ontstaan en heeft als doel om de Bijbel en kerkliederen in het Achterhoeks te vertalen. Het dialect staat volgens hen dichter bij de mensen dan het Nederlands, waardoor de geloofsbeleving in de streektaal puurder is. “Voor een grote groep mensen in de Achterhoek was Nederlands de eerste vreemde taal die ze leerden. Gesprekken over God zijn in de standaardtaal afstandelijker. Praat je in het dialect over het geloof dan kan je achter de woorden kijken en kom je in een vertrouwde sfeer. De mensen praten dan meer ontspannen en kunnen dan hun gevoelens beter verwoorden. Al veertig jaar wordt er gezegd dat het dialect verdwijnt, maar het is er nog steeds. Onder jongeren wordt het steeds populairder. Zij hebben een eigen variant die ze ‘op straat’ hebben geleerd en waarmee zij zich tegen bestaande normen en waarden afzetten.”

Jan: ”Eén keer in de maand komen we samen. Een van ons heeft dan een gedeelte van een Bijbeltekst in het Achterhoeks vertaald en deze naar alle andere leden gestuurd. Die hebben het thuis voorbereid. Vervolgens gaan we met zijn allen de tekst kritisch onder de loep nemen en bespreken. We zoeken dan naar het eigene van de tekst en de juiste Achterhoekse begrippen. We blijven daarbij het liefst zo dicht mogelijk bij de bron. Daarom gebruiken we ook de oorspronkelijke Griekse en Hebreeuwse Bijbelteksten. Deze proberen we zo toegankelijk mogelijk in het dialect te vertalen. Daarbij komen we soms voor problemen te staan. Denk bijvoorbeeld aan het verhaal in Genesis over Noach en de zondvloed. Noach verzamelt daarin allerlei dieren op zijn boot. Het woord ‘dieren’ kent het Achterhoeks niet, maar je kan het niet vertalen met ‘beeste’ want daarmee worden uitsluitend koeien bedoeld. Uiteindelijk hebben we het toch maar vertaald met dieren. Maar mocht iemand nog een suggestie hebben dan horen we dat graag.”

Beter bezocht
“De oorsprong van deze werkgroep is te vinden eind jaren vijftig. Toen waren er voor het eerst kerkdiensten in de streektaal,” weet Henk, “Er was toen in Nederland de Regionale Omroep Noord (RON), die werd uitgebreid tot Regionale Omroep Noord en Oost (RONO) met o.a. als opdracht om ook aandacht aan de streektaal te besteden. Er werd toen ongeveer een keer in de maand ook een overweging in het dialect op de radio uitgesproken. De eerste overweging werd gedaan door dominee Renting uit Gendringen. De vieringen werden op band opgenomen en later uitgezonden. De teksten werden aanvankelijk vertaald door de voorganger. Henk Krosenbrink heeft zich via het Staringinstituut ingezet om dat op een verantwoorde manier te doen en zo is er uiteindelijk een werkgroep ontstaan, die daar zorg voor ging dragen.” “In het begin werkten we voornamelijk op aanvraag,” vult Hans aan, “We vertaalden die teksten die in de praktijk veel gebruikt werden. Dat heeft al geresulteerd in een vijftal boeken en drie kindervertalingen over feestdagen. Denk daarbij aan de Evangeliën, Spreuken, Prediker, Het Hooglied, de Psalmen en Genesis. Later gingen we structureler te werk. Diverse werkgroepleden verzorgen diensten in het dialect. Vrijwel iedere maand zijn er wel één of meerdere kerkdiensten in de regio. Deze zijn te vinden op de website: dialectenreligie.com. Ze worden vaak beter bezocht dan een normale dienst.“

Trots
Jan: ”Een dienst in de streektaal is drempelverlagend. De mensen denken dan ‘zo snap ik waar het geloof over gaat’. Niet iedereen is de streektaal goed machtig. Sommige mensen missen daardoor wel stukken van de dienst terwijl anderen juist met volle teugen genieten. Beide groepen zijn na afloop lovend, de diensten zijn echt een toevoeging op dat wat bestaat. We gaan deze diensten echter niet iedere week aanbieden, want dan schiet het zijn doel voorbij.” Hans besluit: ”Ons doel is om zoveel mogelijk mooie teksten en liederen te vertalen zodat bezoekers een plezierige viering of kerkdienst bijwonen. Ook willen we onze waardering voor de streektaal hiermee kenbaar maken. De Achterhoek is te lang terughoudend geweest. Andere dialecten in Nederland hebben allang een eigen vertaling. We mogen best werken aan wat meer erkenning voor onze streektaal en trots zijn op onze eigen ‘roots’ en erfgoed.”


www.dialectenreligie.com

De vertaalde Bijbelteksten en kerkliederen door de werkgroep Dialect en Religie. Foto: Barbara Pavinati

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant