Circumvallatielinie Groenlo
archeologisch rijksmonument?
Groenlo - Naar verwachting neemt Jet Bussemaker, de huidige Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, in oktober a.s. een besluit over de huidige status van de Circumvallatielinie rondom Groenlo. Dit naar aanleiding van een positief advies van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Oost Gelre ten aanzien van de aanwijzing van de linie als Archeologisch Rijksmonument.
Volgens wethouder René Hoijtink is de kans bijzonder groot dat de Circumvallatielinie, in de volksmond ook wel Frederik Hendrik linie of Grolse linie genoemd, deze status krijgt.
"De linie mag om diverse redenen als uniek worden aangemerkt. Allereerst betreft het de eerste linie die Frederik Hendrik, en dat in 1627, in Nederland liet aanleggen. Maar wat mogelijk nog belangrijker is, behelst het gegeven dat het de enige linie in dit land is die praktisch nog helemaal intact is. Bij deze 15 kilometer lange linie, die in een straal van circa drie kilometer rondom de Vestingstad Grolle ligt, zijn een tweetal gemeenten betrokken. Naast voorheen de gemeente Groenlo en thans Oost Gelre is dat ook de gemeente Berkelland, voorheen Eibergen. Met name uit toeristische overwegingen zou het fantastisch zijn wanneer de linie nog dit jaar wordt gebombardeerd tot Archeologisch Rijksmonument."
Informatieavonden
Alvorens op aangeven van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) het advies over de aanwijzing werd uitgebracht, zijn er een drietal informatieavonden gehouden waarop belanghebbenden hun reactie kenbaar hebben kunnen maken. De gemeenten Oost Gelre en Berkelland hebben dit gezamenlijk opgepakt. De bijeenkomsten vonden respectievelijk plaats in Groenlo (23 maart), Lievelde (26 maart) en Beltrum (30 maart). Bij de uitnodiging voor deze informatieavond hebben de belanghebbenden (met name grondeigenaren) een reactieformulier ontvangen, dat ze konden insturen om hun zienswijze kenbaar te maken. In totaal zijn er bijna 500 uitnodigingen verstuurd. Op de drie avonden waren in totaal ongeveer 90 belanghebbenden aanwezig.
Volgens wethouder Hoijtink heeft de gemeente Oost Gelre vervolgens in totaal 33 reacties ontvangen, waarvan er 3 een positieve strekking hebben. De overige reacties hebben vooral een bezorgde inhoud. "Belanghebbenden zijn onder andere bevreesd dat hun grond minder waard wordt en dat zij hun dagelijkse werk niet meer kunnen uitvoeren zoals het moet. Daarop hebben wij als college ingespeeld bij de in het advies over aanwijzing meegenomen aanbevelingen. Zo stellen wij onder andere voor om de beschermingszone te verkleinen van 25 naar 15 meter, het kunnen uitoefenen van vergunningsplichtige activiteiten in de beschermingszone, alsmede het opstellen van uitvoeringsregels voor diverse praktische zaken met betrekking tot het graven en boren in het betreffende gebied. Bovendien wordt de minister in overweging gegeven om te onderzoeken of de BRIM regeling (Besluit Rijkssubsidiëring Instandhouding Monumenten) benut kan worden om inkomstenderving uit omzetting akkerland naar grasland ten behoeve van instandhouding financieel te compenseren," aldus Hoijtink.
Werelderfgoedlijst
Joep van der Pluijm en Godfried Nijs, schrijvers van het boek 'Kijk op de linie', zijn blij met het door het college uitgebrachte advies over de aanwijzing. "Het zou mooi zijn dat de definitieve beslissing in oktober afkomt voorafgaande aan de Slag om Grolle (dit jaar op vrijdag 23, zaterdag 24 en zondag 25 oktober ThH), zodat deze linie extra nationale en internationale aandacht krijgt. Natuurlijk hadden ook steden als 's-Hertogenbosch en Breda een dergelijke linie, maar die hadden niet de lengte van de Grolse linie en zijn bovendien grotendeels verdwenen als gevolg van aangelegde wegen en nieuwbouwwijken," aldus Van der Pluijm.
Volgens Godfried Nijs is de Grolse linie niet alleen in Nederland, maar ook in Europa en zelfs in de gehele wereld uniek. "Uit allerlei archeologische en andere onderzoeken is namelijk vast komen te staan dat er nergens op deze wereld een linie bestaat, die nog voor 80% of meer intact is, zoals in de vestingstad Grolle het geval is. In het verlengde daarvan kan wat mij betreft na oktober een volgende stap worden gezet om voor de linie in het kader van de viering dan wel herdenking 1627-2027 een plaats te krijgen op de Werelderfgoedlijst."