Waterschap Rijn en IJssel,
wat doen ze precies?
BERKELLAND - "Er zal nog heel wat water door de Rijn stromen, eer dat gebeurt", is een bekend spreekwoord. Maar de betekenis ervan doet zeker geen recht aan de inspanningen die het Waterschap Rijn en IJssel dagelijks levert. We associëren het waterschap uiteraard met water en vinden het heel gewoon dat er gezonde vissen zwemmen in de beken en de deurmat bij elke hoosbui niet overstroomt. Maar wie de moeite neemt om eens achter de schermen te kijken, zal opvallen dat bijvoorbeeld droge voeten geen vanzelfsprekendheid zijn. Er wordt iedere dag hard en vooral ook slim gewerkt aan kwantitatief en kwalitatief goed waterbeheer.
Door Rob Weeber
Achterhoek Nieuws besteedt daarom de komende weken een aantal bijdragen aan het werk van het Waterschap Rijn en IJssel, deels toegespitst op het gebied Berkeldal. Deze week wordt stilgestaan bij het project 'Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers' dat een betere waterkwaliteit en duurzame gewasproductie met agrarisch (bodem-)beheer tot doel heeft.
Een Waterschap is een van de oudste bestuursorganen in Nederland en kent een dagelijks bestuur, (het college van dijkgraaf en heemraden), en een algemeen bestuur. Het kent een eigen belastingsysteem, waarbij de eigen inkomsten alle kosten moeten dekken. Nederland kent 23 Waterschappen, in sommige provincies ook wel met Hoogheemraadschap aangeduid. De belangrijkste taken liggen op het gebied van kwantitatief en kwalitatief waterbeheer in het respectievelijke werkgebied. Het gaat daarbij om veilige dijken, schoon en vooral ook voldoende water. Een ervan is het Waterschap Rijn en IJssel met als werkgebied Oost-Gelderland, het zuiden van Overijssel en het zuidoosten van de Veluwe. Het omvat 22 gemeenten en een oppervlak van zo'n 200.000 hectare. Daarbinnen wordt ongeveer 4000 km aan sloten, beken en rivieren onderhouden en beheerd met behulp van honderden stuwen, 10 gemalen en 140 km dijken.
Aan tafel zitten heemraad Antoinet van Helvoirt-Looman en projectleider bodem Laurens Gerner van 'Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers'. Volgens Van Helvoirt-Looman wordt het waterbeheer de komende jaren steeds ingewikkelder. "We moeten meer de verbinding met de bewoner zoeken, het water als het ware dichter naar de mensen brengen. Iedere bewoner kan op vrij eenvoudige wijze bijdragen aan een slimmer waterbeheer. Ons zachte water behoeft bijvoorbeeld minder wasmiddel, wat de rioolzuivering ontlast. Het gaat hier om bewustzijn en eigen verantwoordelijkheid."
Ook de toenemende invloed van het klimaat is een zorg voor het Waterschap. Hoe ga je hiermee om en hoe beperk je de schade zoveel mogelijk? Het Waterschap staat daartoe in constante verbinding met het KNMI en baseert haar beleid op de door het KNMI opgestelde scenario's. Hoe verminder je bijvoorbeeld het effect van afspoeling van voedingsstoffen van het land naar het oppervlaktewater als gevolg van hoosbuien?
Het project 'Vruchtbare Kringloop Achterhoek en Liemers' houdt zich hiermee bezig. In samenwerking met 250 boeren uit de Achterhoek en Liemers en partners als LTO Noord en Vitens wordt door het Waterschap onderzoek gedaan naar mogelijkheden om effectiever met meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen om te gaan, door bijvoorbeeld geen drijfmest te gebruiken bij maisteelt op gescheurd grasland. Het blijkt namelijk dat de gescheurde graspollen meer stikstof afgeven dan de mais kan opnemen, waardoor extra bemesting achterweg kan blijven. Een betere en afgewogen voeding voor het land verbetert bovendien de sponsfunctie ervan, waardoor het risico op afspoeling bij hoosbuien kleiner wordt en er minder stikstof in het grond- en oppervlaktewater terecht komt. Van belang hierbij is ook een goede bodemgesteldheid. Hoe meer organisch materiaal de bodem bevat, hoe beter de opname- en buffercapaciteit van het land is met betrekking tot vocht en mineralen. Daarom loopt een proef om meer maaisel van watergangen aan boeren te geven. Een toename van 1% organisch materiaal kan het watervasthoudend vermogen verbeteren met meer dan 10%.
Kortom, het waterschap staat voor uitdagingen de komende jaren. Van 19-21 mei wordt daarom de Berkeldalconferentie in Zutphen gehouden, waar 70 mensen uit de regio met uiteenlopende achtergronden werken aan de toekomst van het Berkeldal.