De Torenwachter: loopt door samenwerking onze democratie gevaar?
Misschien is het u ontgaan, beste Grollenaren, misschien ook niet. Volgens de regionale bladen koersen we af op een 'Achterhoek Board', waarvan als ik het allemaal goed begrijp de bedoeling is dat alle partijen in dit gebied gaan samenwerken. Van raadsleden en ondernemers tot andere organisaties. Ik had eerst nog gedacht dat 'Board' ging over 'boarding', instaptijd voor de vliegtuigen, maar dat blijkt geenszins de bedoeling te zijn! Wel dat de Achterhoek een hoogvlieger wordt, maar dat is toch weer heel wat anders. Het gaat erom de Achterhoek veel nadrukkelijker op de kaart te zetten en te presenteren en daarom moeten alle partijen samenspannen, zoiets. Het is natuurlijk allemaal nog veel ingewikkelder, dat begrijp ik wel.
Het onderwerp is wel een beetje abstract, althans voor de man in de straat. Ik bracht dit onderwerp 'in' tijdens een familiebijeenkomst, zoals dat in het vakjargon heet. Kwestie van taalgebruik. Ik dacht: laat ik het onderwerp eens aan de orde stellen. Niemand had er ooit van gehoord en er was ook ongelooflijk weinig belangstelling voor. "Doar hej 'm ook weer," was zo'n beetje de enige reactie. "Weet ie wal dat Twente is gedegradeerd?" Als ze in Twente ook zo´n Achterhoek Board hadden gehad, was die degradatie nooit gebeurd. Dat bedoel ik maar. Om te voorkomen dat u nu dit abstracte stukje al voor gezien houdt, het volgende.
We hebben net nieuwe raadsleden gekozen en die zijn zich nu aan het beraden over een krachtig dagelijks bestuur, sterke programmering en effectieve uitvoering. Dat zal ook moeten; we hebben ze verdorie niet voor niks gekozen. Die raden zijn door ons rechtstreeks gekozen. Directer kan het niet. Wethouders kunnen al 'van buiten' worden aangetrokken, indirecte verkiezingen dus. Wat de raden doen kan gecontroleerd worden door de bevolking. Maar je bent als gemeente natuurlijk niet alleen op de wereld. Dus dan valt al snel het woord samenwerking. Wie destijds bij de herindeling had gedacht dat de grotere gemeenten het werk nu wel alleen zouden kunnen (meer professionaliteit, meer kennis, meer vermogen) komt bedrogen uit.
Maar de samenwerking tussen de Achterhoekse gemeenten loopt niet lekker; ik druk me nu heel voorzichtig uit. In de kroeg zouden ze daar een ander en veel korter woord voor gebruiken, maar dit is gewoon een stukje in een fatsoenlijke Groenlose Gids. Omdat het niet loopt zoeken ze naar nieuwe mogelijkheden en dat gebeurt ook vaak als er een nieuwe burgemeester in het gebied opduikt, want die moet zich nadrukkelijk presenteren, in de markt zetten en voor het voetlicht treden.
Nu gaan ze het groots aanpakken; een Achterhoek Board, met niet alleen raadsleden, maar veel, heel veel andere deskundigen.
En hier komt het punt waar ik begin te twijfelen. Wordt de eigen zelfstandigheid van de gemeente aangetast, ontstaat er een nieuw soort bestuurslaag, raken bepaalde zaken langzamerhand uit het zicht door verschuiving naar de Board, wordt de directe democratie geweld aangedaan? Dat zijn toch vragen waardoor ik vind dat het voorstel schuurt, het wringt, het zit niet als een maatpak.
Met alle goede bedoelingen die er zullen zijn: democratisch gezien zet ik vraagtekens. Ik zag dat onze burgemeester vragen had over de noodzaak voor 'huwelijkse voorwaarden' als je het niet eens wordt. In een goed huwelijk heb je eigenlijk maar één huwelijkse voorwaarde nodig: dat je van elkaar houdt.
Maar goede 'huwelijken' tussen verschillende en verschillend denkende gemeenten is een bijna niet te bereiken ideaal.
Het voorstel moet nog in de raden. Ik hoop dat ze het democratisch beginsel zeer serieus nemen en als het doorgaat dat het project van zijn abstractie wordt ontdaan.
Torenwachter