De Torenwachter breekt een lans voor het amateurtoneel
Het amateurtoneel bestaat nog steeds, beste Grollenaren. Dat blijkt wel uit het simpele feit dat hier deze week donderdag en vrijdag en zondagmiddag de toneelvereniging DITO voor het voetlicht treedt. Dat vind ik nog altijd een juweel van een zin: voor het voetlicht treden. Zo oud als de weg naar Rome, maar die zin heeft nog niets aan kracht ingeboet.
Ik moet jullie zeggen dat ik in mijn leven heel veel toneelvoorstellingen heb gezien. Ja, ik weet het; je kunt stellen dat het leven al één groot toneelstuk of een klucht is en daarin speel je zelf doorgaans diverse rollen. En als je dan 's avonds thuis bent is het mooi geweest en hoef je geen enkele rol meer te spelen en zeker geen rol waarbij je voor het voetlicht treedt. Maar toch.
Hoe dat zo gekomen is dat ik veel toneelstukken moest 'verslaan', zoals dat in journalistieke termen heet, weet ik eigenlijk niet meer, maar opeens was ik een soort kenner, misschien ook wel een zelfverklaarde deskundige en kwam ik overal in de Achterhoek opdraven als er 'getoneeld' werd.
Het was altijd met de kranten zo dat ze dan wel dan niet een deskundige naar zo'n avond stuurden, waarbij de geachte redactie dan stiekem hoopte dat de deskundige het niet alleen zou laten bij vage zinnen als 'ook de bijrollen werden met glans op de planken gezet'.
Door dit meer dan professionele werk - dat begrijpen jullie - zag ik vaak dezelfde stukken die door diverse toneelgezelschappen werden opgevoerd. En het aardige vond ik dan altijd dat ze er toch allemaal wat anders van maakten, er een eigen karakter en invulling aan gaven. Zeker, de schrijver of schrijfster van het stuk heeft het plot bedacht, de personages neergezet, heeft de zinnen uitgevogeld, maar dat belette de clubs niet er toch een eigen draai aan te geven.
Dat begon ik op het laatst hartstikke mooi te vinden en ik moet zeggen dat ik in die tijd ook zover ben gekomen dat vage zinnen als 'de rollen werden met passie gespeeld en ook het decor voldeed aan de eisen' door mij zelfs werden vermeden! Aan welke eisen het decor moest voldoen werd er overigens in de verslagen nooit bij gezegd. De uitvoering van een toneelstuk in Harreveld is mij misschien wel het meest bijgebleven. Daar zaten de spelers gewoon tussen het publiek en speelden soms mee en soms zaten ze weer tussen het publiek, dat als het ware ook bijna vanzelf 'meedeed'. Bij die uitvoering kon je in je verslag dan ook niet meer volstaan met een uiterst vage zin als 'de spelers zetten echt iets moois op de planken'. Er waren daar gewoon geen planken.
Het lijkt ook zo gemakkelijk als je een stuk speelt waarbij de gulle lach het voor het zeggen heeft en waarbij hilarische scenes worden gebracht. Maar elke toneelkenner weet dat je nergens zoveel ernst, toewijzing en concentratie voor nodig hebt als voor het opvoeren van kluchten en blijspelen. Daarbij is timing enorm belangrijk, alles moet precies kloppen want anders klopt er geen barst van. Het is mooi dat onze eigen DITO (is dat Door Inspanning tot Ontspanning? Dacht het wel) hier in Groenlo het amateurtoneel levend houdt. Ze hebben een stuk met een nogal hilarische titel, dus daar kan wellicht gelachen worden. Maar jullie weten het nu: daar is veel ernst en toewijding voor nodig. Ik wens ze succes en vooral doorgaan ondanks het mega-aanbod op teevee. Het in stand houden van volkscultuur, dat is echt belangrijk.
Donderdag, vrijdag en zondagmiddag in De Mattelier.
Torenwachter