Verduurzaming monumenten mogelijk met behoud waarden
AALTEN - In de gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk is voor 79 rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten een energiescan aangevraagd. Dankzij een provinciale subsidie hoeven de eigenaren van de objecten hiervoor niet te betalen. Ruim de helft van de scans is inmiddels uitgevoerd. Daaruit blijkt dat alle monumenten goed te verduurzamen zijn, zonder dat de monumentale waarden worden aangepast.
De energiescans zijn en worden uitgevoerd door het Huis en Erfgoed Collectief. Matthijs Haitink van het collectief presenteerde in de Adviescommissie Cultureel Erfgoed een tussenstand van de scans. Van de 79 objecten zijn er 42 woning, 22 boerderij en zeven kerk. Daarnaast hebben panden die met recreatie en bedrijvigheid te maken hebben zich aangemeld. In Aalten gaat het om 28 objecten: zestien woningen, drie kerken, zeven boerderijen en twee recreatieve panden. Van zestien monumenten is de energiescan afgerond. Voordat een scan wordt uitgevoerd vullen de eigenaren eerst een uitgebreide vragenlijst in. "Het invullen daarvan draagt al bij aan de bewustwording over het energiegebruik", zegt Haitink. Daarna wordt ter plekke onder andere met warmtefoto's bepaald waar de warmtelekken zitten.
Na de energiescan wordt een advies gegeven hoe de verduurzaming kan worden aangepakt. Daarvoor heeft het Huis en Erfgoed Collectief drie pakketten ontwikkeld. Pakket oranje is het eenvoudigst uit te voeren. Veel geadviseerde maatregelen zijn dan aanbrengen van isolatieglas, het isoleren van het dak en de zoldervloer en het kierdicht maken van het monument. Ook kunnen onder de dakpannen zonnecollectoren geplaatst wordt. De warmte van de dakpannen wordt opgevangen in de collectoren, die de warmte overdraagt aan een leiding, zodat water wordt opgewarmd. De leiding loopt naar een zonneboiler of verwarmingsketel. Bij pakket geel worden daarnaast geïsoleerde voorzetwanden geplaatst en is er aandacht voor mechanische ventilatie. Bij pakket groen wordt het pand afgesloten van het gasnet en komt er een warmtepomp.
Haitink concludeert dat 80% van de onderzochte monumenten in de drie gemeenten de hoogste energielabels A en B kunnen krijgen. Voor de gemeente Aalten is dit 63%. De te behalen energiewinst is het hoogst in de gebouwen die langer geleden zijn gerenoveerd. Is dit pas geleden gedaan dan is de winst niet zo groot. De belangrijkste conclusie op basis van de uitgevoerde energiescans is dat verduurzaming overal goed mogelijk is met behoud van de monumentale waarden. Bovendien staan de ontwikkelingen niet stil, zodat er snel nog meer goede mogelijkheden zullen zijn. De kosten voor het pakket groen zijn het hoogst. "Daarom adviseren we ook drie pakketten", zegt Haitink, "zodat de eigenaar zelf kan bepalen welke het beste past bij zijn individuele mogelijkheden. De gemiddelde terugverdientijd is twaalf tot dertien jaar. De kosten vallen uiteindelijk mee." Ook omdat er een lagere energierekening is.