Veranderen onze opvattingen het hele landschap?
De afgelopen weken hebben we heel wat berichten over de R.K.-parochies in dit gebied kunnen lezen, beste Grollenaren. Het aantal gelovigen krimpt sterk - nee ik moet zeggen: het aantal kerkgangers loopt sterk terug - en dat heeft enorme gevolgen voor de organisatie en voor de kerkgebouwen. In dit gebied hadden we twee R.K.- parochies die vanaf 1 januari aanstaande zijn samengevoegd. Een flink aantal kerken hier wordt langzamerhand aan de eredienst onttrokken en organisatorisch levert dat populair gezegd een heel gedoe op. Daar hebben we allemaal kennis van kunnen nemen. Vele eeuwen lang heeft het christendom hier de norm bepaald en in feite gebeurt dat nog steeds. Alles is doordrenkt met de christelijke opvattingen en dat hebben we denk ik ook vooral te danken aan Karel de Grote die half Europa zo ongeveer heeft ‘gekerstend’ en dat gebeurde niet altijd op een zachtzinnige manier.
Ooit hadden we hier de Germanen met hun eigen goden, maar dat was niet goed. Dat moest anders. Er was en er is volgens de christelijke opvattingen maar één God en eigenlijk is dat wel een beetje jammer. We hebben nu, om het even vrolijk te houden, één God en je gelooft erin of niet. Bij de Germanen was dat anders; je had een rijtje goden en je kon er dus best een laten vallen of zo, er bleven er genoeg over.
Waar ik zelf eigenlijk nog altijd verbaasd over ben is het feit dat het christendom hier zo enorm is aangeslagen. Dat de hele oude heidense religies zijn verdwenen of verchristelijkt. Dat de heidenen allemaal bekeerd zijn. Er is een leuke wijsheid die zegt dat heidenen bekeren een christelijk werk is, maar dat christenen bekeren een heidens werk is.
Er zijn wel veel kerkscheuringen en afsplitsingen geweest, maar het christelijk geloof in zijn algemeenheid heeft zich hier solide gevestigd, mag je wel zeggen.
Zo solide eigenlijk dat we haast niet meer in de gaten hebben dat alles is doordrenkt van de christelijke gedachte, of je het daar nu mee eens bent of niet. Dat duurt al eeuwen, maar ik begin me nu toch steeds meer af te vragen of dat eindig is. We komen langzamerhand in een situatie waarin dat systeem aan het afbrokkelen is. Nederland wordt steeds pluriformer, oude standaarden zijn aan het verdwijnen. Ook in onze Achterhoek zie je dat steeds duidelijker. Ik kwam weer op die gedachte toen ik las over het afstoten van een aantal kerken. In ons systeem heb je kerkdorpen waarbij de kerk meestal een centrale en dominante functie vervult. Eerst vooral op godsdienstig terrein, maar zeker ook omdat het kerkgebouw een toonaangevend beeld is in het dorp. De kerk is een beeldbepalend onderdeel van het stads-en dorpsgezicht geworden.
Het verdwijnen van kerken betekent eigenlijk dat we op iets langere termijn een andere samenleving zien ontstaan; het christelijk geloof en de christelijke tradities lijken te worden gemarginaliseerd.
In onze economie zien we dat verval overigens nog helemaal niet. De christelijke feesten en gewoontes worden daar nog meer dan ooit gekoesterd; het zijn festijnen die topomzetten en topopbrengsten garanderen. En we komen straks in de merkwaardige situatie dat bedrijven meer geloof in de christelijke waarden schijnen te hebben dan de individuele burger.
De kerstliederen schallen zonder onderbreking uit de luidsprekers. De vraag blijft dan of dat op den duur ook zal vervallen omdat het echte fundament daarvoor is verdwenen.
Ik heb geen idee, dat mag je ook niet verwachten van een eenvoudige kleine-stukjes-schrijver.
Zeker is wel dat de veranderingen steeds sneller gaan.
Ondanks dat: sfeervolle en vredige kerst gewenst.
Torenwachter